‘zbekiston respublikasi L,1y va ‘rta maxsus ta’lim vazirligi

Lamiaceae (Labiatae)
oilasiga mansub k o ‘p yillik o‘t o ‘simliklar

---

hisoblanadilar. Tibbiyotda ikki turining yer uslki qismidan 
tayyorlangan xomashyosidan foydalaniladi.
Mayda gulli tog‘rayhon (Душица мелкоцнетнам) 
Origanum
lytthanthum Gontsch.
0 ‘zbekiston, Tojikiston, Q irg i/isto n va 
Qozog'istonning janubiy hududlaridagi tog‘larning pastki va o'rta 
qismidagi mayda toshli qiyaliklarda o'sadi. Yer ustki qismi tarkibida 
efir moyi, triterpen kislotalar, kumarinlar, flavonoidlar va boshqa 
moddalar bor.
35-rasm.
Oddiy tog'rayhon (Душица обыкновенная)- 
Origanum vulgare L.
Oddiy tog'rayhon (Душица обыкновенная) -
Origanum vul­
gare L.
MDX ning Yevropa qismi, Kavkaz, Sibiming janubiy 
hududlarda, qisman Q irg'iziston va Qozog'istondagi quruq, ochiq 
o'tloqlarda, archa o'rm oni va o'rm on chekkalarida, toshloqlar ham-

---

da butazorlarda o ‘sadi. Yer ustki qismining tarkibida efir moyi, S 
vitamini, triterpin kislotalar, oshlovchi va boshqa biologik faol mod­
dalar bor. Efir moyi fenollar (timol, karvakrol) va boshqa terpenoid- 
lardan tashkil topgan.
H arikkala turning yer ustki qism idam lam aholidavaturli choylar- 
yig‘malar tarkibida hamd;i oddiy tog'rayhonning yer ustki qismining 
suyuq ekstrakti nafas yo'llari kasalliklarida balg‘am ko‘chiruvchi 
vosita sifatida, ichak yurishi zaiflashganda, ishtaxa ochish, ovqat 
hazm qilishni yaxshilash, siydik haydash uehun q o ‘llaniladi. Suyuq 
ekstrakti nafas yoMlari kasalligida va ko ‘kyo‘talda ishlatiladigan 
pertussin tarkibiga kiradi. Efir nioyidan timol olinadi. Timol og‘iz 
shilliq qavatini dezinfeksiya qilish va tish og‘rig‘ini qoldirish hamda 
terming zam burugii kasalliklarini davolash, b a’zan gijjalami hay­
dash uehun ishlatiladi. Timol tish og‘rig‘ini qoldiruvchi Gertman 
suyuqligi tarkibiga kiradi.