Bozorning turlari va tuzilishi Ўзбекистон республикаси олий ва ўрата махсус таълим вазирлиги солиқ академияси

iborat. Tovar narxining ijtimoiy qiymatidan chetga
chiqish shart-sharoitlari quyidagilardan iborat deb
hisoblanadi:
Talab = taklif bwlgan holda: narx = qiymat.
Talab > taklif bwlgan holda: narx > qiymat.
Talab < taklif bwlgan holda: narx < qiymat.
Shunday qilib, tovarlar narxining ular qiymatidan
farq qilishi tovar ishlab chiqaruvchilarning xoxishi
bilan sodir bwlmay, balki ob`ektiv qiymat
qonunining kuchi ta`siri ostida bwladi.
Qiymat qonuni resurslarning turli ishlab chiqarish
sohalari wtrasida taqsimlanishini tartibga solib
turish vazifasini bajarayotganda ham narxlar
dinamikasi muhim rol uynaydi. Agar u yoki bu aniq
tovar ijtimoiy ehtiyojini qondirish uchun zarur
bwlganidan kamroq ishlab chiqarilsa, bu talabning
taklifdan oshib ketishiga sabab bwladi. Tovar narxi
oshib ketadi. Narxlar, shu bilan 
birga daromadlar
kamayadi
, bu tarmoqdagi ishlab chiqarish
resurslari daromad yuqori bwlgan boshqa
tarmoqlarga wtib ketadi. Qiymatning mehnat
nazariyasi modellarida qiymat qonuniga asoslangan
ishlab chiqarish nisbatlarini tartibga soluvchi bozor
mexanizmi ana shunday tavsiflanadi.
Keyingi qwshilgan miqdor
nafliligi
25
 nazariyasi. Yuqorida qarab
chiqqanimizdek, qiymatning mehnat nazariyasiga
kwra, mehnat sarflarining ijtimoiy zaruriy darajasi
faqat bozorda, ayirboshlashda yuzaga chiqadi.
Qiymat faqat bozorda almashuv qiymat
kwrinishida wzining ifodalanish shaklini oladi.
Qisqacha aytganda, qiymat ishlab chiqarishda
yaratiladi, biroq bozorda, ya`ni ayirboshlash
vaqtida namoyon bwladi. Shu erda qwshilgan