Ishlarini bajarilish tartibi

Aminlarni aniqlash 
1.HNO
3
 bilan reaksiya. 
Birlamchi alifatik aminlar nitrat kislota ta’sirida ularga mos keluvchi spirtlarga aylanadi.Reaksiya 
tenglamasini yozing. Aramatik aminlar diazobrikmalarga aylanadi va ular o’z navbatida azo 
bo’yoqlariga aylanadi. 
2.a)
0,2 gr sulfaanil kislotaning 0,5 ml 2 normalli natriy ishqordagi eritmasini tayyorlaymiz va 
uning bir tomchisini filtr qoqozga tomizamiz. Hosil bo’lgan dog’ga 10 % li natriy nitritdan 
tomizamiz. 1 normal HCl dan va 2 n NaOH dan tomizamiz. 1n HCl dagi va 2 n NaOH dagi β-
naftol eritmasidan tomizamiz. Birdan zargaron rang hosil bo’ladi. 
b)
2 lamchi aminlan alifatik aminlar singari nitrat kislota ta’sirida nitroza aminlar hosil qiladi.Ular 
harakterli reaksiyalar yordamida aniqlanadi. 
v)
Alifatik va aromatik uchlamchi aminlar nitrat kislota bilan reaksiga kirishadi. Alifatik aramotik 
uchlamchi aminlarga ishlov berilganda uglerodli nitroza brikmalar hosil qiladi. 
Tajriba 2. 
Probirkaga 1 ml dimetilanilin solinadi va 2 tomchi kons.HCl qo’shiladi. Probirkadagi modda 
sovuq suvda sovutiladi. Shunday so’ng 2 tomchi 30% natriy nitrit qo’shladi. Har tomchidan so’ng 
probirka chayqatilib sovutiladi. Aralashma sariq jigar rangga kirishiga sabab nitroza dimetilanilin 
hosil bo’ladi. Sof 2-nitroza dimetil anilin ajratib olish uchun probirkaga asta sekin tomchilatib 5 
% natriy korbanat solinadi. Yashil rang paydo bo’lgandan so’ng 2 ml efir qo’shilib chayqatiladi. 
Efir qatlami 2-nitroza dimetilanilin zumrad yashil rangga kiradi. 
3. p-tolilsulfoxlorid bilan reaksiyasi 
Birlamchi,ikkilamchi,uchlamchi aminlarni 2-tolilsulfoxlorid bilan reaksiyasiga ko’ra ajratish 
mumkin.Birlamchi aminlar to’yingan va aromatik aminlar kabi 2-tolilsulfoamidin birikmalar hosil 
qiladi.Bunday amidlar natriy ishqorining mol eritmasida eriydi.Ikkilamchi aminlar yuqorida 
ko’rsatilgandek amidlar hosil qiladi.Uchlamchi va to’rtlamchi aminlar ammoniyli asoslar 2-
tolilsulfoxlorid bilan reaksiyaga kirishmaydi.