|
Indikatorlar, deshifratorli sxemalarda nosozliklarni
aniqlash
Reja:
1.
Kirish
2.
Indkatorlar
3.
Deshifratorli sxemalar.
4.
Xulosa.
5.
Foydalanilgan adabiyotlar.
Kirish
Fanning maqsadi va vazifalari:
Raqamli qurulmalarni
loyihalashtirish fanining maqsadi talabalarga turli dasturlash tizimlarida loyihalash
usullari, raqamli mantiqiy qurulmalarni loyihalashtirishni ishlab chiqish hamda
algoritmlar bo’yicha nazariy va amaliy bilimlarini berishdan iboratdir.
Talabalarning raqamli qurilmalarni loyihalashtirish fanini
o’zlashtirishi uchun, o’qitishning ilg’or va zamonaviy usullaridan foydalanish
muhum ahamiyatga ega. Fanimiz yordamida yangi zamonaviy raqamli mantiqiy
qurulmalarni loyihalashtirish, ularni yaratish va tadbiq qilish bo’yicha olgan bilim
va ko’nikmalari natijasida axborot texnologiyalaridan foydalangan holda ishlab
chiqarishni rivojlantirish uchun lozim bo’ladigan dasturiy majmua va ta’minotlarni
samarali, ratsional va sifatli loyihalash va ishlab chiqarishda ishtirok etishi
mumkin.
Raqamli qurilmalarni loyihalashtirishning asosi sanoq sistemalari
bilan chambarchas bog'liqdir. Mavjud sanoq sistemalarini shartli ravishda ikki
guruxga ajratish mumkin: o'rinli (pozision) va o'rinsiz (nopozision) sanoq
sistemalari. O'rinli sanoq sistemalarida raqam o'zining sonda tutgan o'rniga qarab
turli qiymatlarni aks ettirsa, o'rinsiz sanoq sistemalarida esa raqamning qiymati
uning sondagi tutgan o'rniga bog'liq emas.
Integral mikrosxemdalardan tashkil topgan raqamli texnika va raqamli
usullar, shu jumladan, mikroprosessor sistemalari, televizion, radiouzatish va aloqa
apparaturalarida axborot tashkil etishda keng tatbiq etilgan.1.Raqamli texnika
hozirgi kunda hisoblash texnikasining asosini tashkil qilib quyidagi yo'nalishlarda
keng qo'llanilmoqda:2.Texnologik jarayonlarni avtomatik boshqarish, texnik
xususiyatlarini avtomatik nazorat qilish va tashxis qilish;3.Elektron hisoblash
mashinalarida administrativ boshqarish, ilmiy ishlar va avtomatlashtirilgan
loyihalashtirishlar uchun foydalanilmoqda.
4.Raqamli texnikaning rivojlanishiga 1949 yilda tranzistorning
yaratilishi turtki bo'ldi. Bizga ma'lum bo'lgan mantiqiy funktsiya va amallarni hosil
qilishda tranzistorlardan foydalanish imkoniyati mavjudligi raqamli texnikaning
shu darajada jadal rivojlanishiga olib keldi. Hozirgi kunga kelib barcha EHM
prosessorlarining asosini tashkil qiluvchi integral mikrosxemalarda, tranzistorlarda
qurilgan mantiqiy funktsiyalar asosiy hisoblash ishlarini amalga
oshiradi.5.Raqamli qurilmalar deb, mantiqiy algebra funktsiyalarini amalga
oshirish uchun ishlatiladigan qurilmalarga aytiladi.6.Mantiqiy algebra
funktsiyalarini tashkil etishda qo'llaniladigan qurilma mantiqiy qurilma yoki
mantiqiy qurilma deb ataladi.7.Raqamli qurilmalar kodli so'zlarni kiritish va
chiqarish usuliga qarab ketma-ket, parallel va aralash turlarga bo'linadi.
Dasturni bajarish uchun kompyuter vaqtincha shu dasturni va
ma'lumotlarni operativ xotirasiga yozadi, vaqtinchalik hisob qilish uchun
kompyuterda bir nechta registrlar bor. Bit bu–kompyuterningminimal axborot
birligidir. Bit o'chirilgan (qiymati "0") yoki o'z ichiga olingan bo'lishi mumkin
(qiymati "1"). Bitlar guruhidan farqli ravishda yolg'iz bit ko'p axborotlarni
ko'rsatmaydi. To'qqizta bit bir bayt bo'ladi. Ulardan sakkiztasi ma'lumotlarni
saqlaydi, bittasi esa -juftlikni nazorat etadi (tekshiradi). Ulardan sakkizta bitlar
ikkilik arifmetik hisoblash asoslarini ta'minlaydilar va belgilarni keltirib chiqaradi
(harflar yoki "*" belgisi).
Sakkiz bit 256 o'chirilgan va o'z ichiga olingan holatlar
kombinasiyasini beradi: "hamma o'chirilgan" dan (00000000) "hamma o'z ichiga
olingan" gacha (11111111). Masalan o'chirilgan "A" harfini ko'rsatish uchun va o'z
ichiga olingan bitlarning birikmasi "*" belgisiga esa–00101010kompyuterning
xotirasida har bir baytda o'zining birdan-bir adresi bor (noldan boshlang). O'z
ichiga olingan baytning bitlari soni doim toq bo'lishi kerak. "A" harfi uchun
kontrol bit qiymati "bir" bo'ladi, "*" belgisi uchun–"0". Komanda xotira baytga
murojaat qilganida, kompyuter shu baytni tekshiradi. O'z ichiga olingan bitlarni
soni juft bo'lsa, kompyuter xato to'g'risida habar beradi. Baytda bitlar 0 dan 7
gacha undan chapga nomerlangan: baytning nomeri: 7 6 543 210 bitning
qiymati: 010 000 0 1 ikkining o'ninchi darajasida 1024ga teng. Shuning uchun
1024 bayt bir kilobayt bo'ladi va "K" harfi bilan belgilanadi
RS da va boshqa bir-biriga to'g'ri keladigan modellarda prosessor 16 -
bitlik arxitekturani ishlatadi. Shuning uchun u 16 -bitlik qiymatlarga (xotirada va
registrlarda) "so'z" deb aytiladi. So'zlarda bitlar o'ngda chapga 0 dan 15 gacha
nomerlashtirilgan: baytlar soni: 15 14131211 109 876 5 4 3 2 1 0 bitlar qiymati:
0 1 0 1 0000 01 0 0 0 0 1 1 Ikkiliksonlar.Kompyuter faqat bitni, yani 0 va 1
holatini tushunadi, shu sababli u 2-lik sanoq sistemasida ishlaydi. Bit o'zini nomini
ingliz ("binary digit" 2-lik Ranem soni) dan oldi. 2-lik raqamlar yordamida istalgan
qiymatlarni ko'rsatish mumkin. 2-lik sonni qiymatini har bir bitni nisbiy o'rin va
birlik bitlar borligi bilan aniqlaydilar.
Do'stlaringiz bilan baham: |
