Баҳтли оила 1 Кириш

Аҳли аёлга муносабат
Ҳаққи Эрзурумлининг "Маърифатнома"сидан олган тамойилларимиз шулардан 
иборат:
1. Эр аёлига нисбатан яхши характерли бўлиши;
2. У билан мулойим ва олийжаноб бир шаклда гаплашиши;
3. Аёлининг ёнига борганида унга салом бериб, ундан ҳол-аҳвол сўраши;
4. Уни ёлғиз ва қувончли кўрганида сочларини силаб, турли илтифотлар кўрсатиб 
ўтиши;
5. Уни ёлғиз ва хафа кўрганида муҳаббат ва шафқат кўрсатиб, ҳол-аҳвол сўраши ва 
тасалли бериши;
70

---

6. Аёлни кўнглини турли ваъдалар билан олиш керак. Зеро, у уйда бир турли 
қамалган. Ягона умиди эридир. Ягона ҳаёт дўсти ҳам удир. Қайғу-аламини шеригидир.
7. Аёлига бола тарбиясида ёрдамчи бўлиши лозим. Зеро, бола кеча-кундуз йиғлаб, 
онасига дам олиш учун фурсат бермайди. Бундай аёлга ёрдам берганга, Аллоҳ ҳам 
ёрдам беради.
8. Аёлини ўзи кийган даражада кийинтириши;
9. Унга ўз еганидан едириши, имкон даражасида кун кечиришини, маскан, ейим-
ичим ва кийим-кечак эҳтиёжларини қондиришни бўйнидаги қарз деб билиши;
10. Аёлини умуман урмаслиги, дунёвий ишлардаги камчиликлар туфайли унга ёмон 
сўз айтмаслиги;
11. Аёлининг дин ишларидаги камчиликлари учун ундан бир кундан ортиқ хафа 
бўлмаслиги;
12. Аёлига юмшоқ муомалада ва табассумли бўлиши;
13. Аёлининг ёмон характерига гувоҳ бўлганда хатони ўзидан қидириши; "агар мен 
яхши бўлганимда аёлим ҳам яхши бўлар эди" дейиши керак.
14. Аёли хафа бўлганда сукут сақлаш даркор. Охири пушаймон бўлиб, аёл эридан 
узр сўрайди. Зеро, у заифадир. Сукут сақлаб, мағлуб этилади.
15. Аёлининг яхши хулқ ва хизматларини кўргач, Аллоҳга ҳамд айтиши ва шукр 
қилиши керак.
16. Аёлига шундай муносабатда бўлиши керакки, у: "Эрим мени ҳаммадан кўпроқ 
яхши кўради" деб ўйласин.
17. Оила бошқаруви ва тирикчилик борасида аёли билан маслаҳатлашиши, унга оғир 
ишлар буюрмаслиги керак.
18. Аёлидан зарар кўриши мумкинлигини ҳам унутмаслик шарт. Зеро, Ҳазрати 
Одамни (а.с.) Аллоҳга осий қилган Момо Ҳавво онамиздир.
19. Аёлининг кичик камчиликларини яшириб, кўрмаганликка олиши;
20. Аёлини бутун сир ва камчиликларини бошқалардан яшириши лозим.
71

---

21. Латифалар айтиб, аёл ҳолига кирмасдан у билан ўйнаши керак. Зеро, Ҳазрати 
Пайғамбар (с.а.в.) аёллари билан энг гўзал тарзда бирга бўлганлар. Ҳатто Ойша онамиз 
билан мусобақа ўйнаганлар.
22. Кўнгли бошқа бировларни қўмсайдиган вазиятга туширмаслик;
23. Аёлига зарарли нарсаларни ўқитиб ўргатмаслик;
24. Аёлига Қуръонни, фарзларни ва дин одобларини ўргатиши;
25. Бола кўриш-кўрмаслик борасида аёлини розилигини олиши шарт.
26. Аёлига ортиқча замонавий ва ўзига жалб этувчи кийим кийдирмасинки, 
зийнатларини кўрсатиш учун тез-тез кўчага чиқиб, уйга лоқайд бўлмасин.
27. Аёлига айтмай сафарга чиқмаслиги, ҳажга кетмаслиги, кетмоқчи бўлган пайтида 
хабардор қилиши лозим.
28. Аёли солиҳа ва итоатли бўлса, унинг устига бошқа аёл олмаслик керак. Акс 
ҳолда ораларидаги адолатни тамоман таъминлай олмайди.
29. Аёлига ғамларини, душманларини ва қарзларини айтмаслиги керак. Акс ҳолда 
уни хафа қилган бўлади.
30. Аёлини ҳеч қачон қарғамаслик. Зеро, аёл кеча-кундуз унинг хизматкоридир, 
ошпази, тикувчиси, ювувчиси, қўриқчисидир. Йўлдоши, кўнгилдоши, ёри ва 
нигоридир.
Эрга оид деб айтганларимизни бир қисми ҳуқуқий, бир қисми эса ахлоқийдир.
Аёл эрнинг қули деб қарайдиганлар эркакка оид бу вазифаларни кўз олдига 
келтирсалар кимни кимга қул эканлигини яхшироқ тушунадилар. Бу ерда масала 
бировнинг бировга қул бўлишида эмас, ҳамманинг хулқ-атвор ва вазиятга қараб мос 
вазифаларни қилишидир.