Kommunikatsiyalarini rivojlantirish vazirligi muhammad al-xorazmiy nomidago toshkent axborot texnologiyalari universiteti

Nazorat savollari 
1. Telnet protokoli nima uchun kerak?
 
2. Telnet protokolidan foydalanishning afzalligi nimada?
 
3. Telnet va SSH o‘rtasidagi farq nima?
 
4. Nima uchun Telnet protokolidan foydalanish xavfsizlik uchun xavf 
hisoblanadi?
 
5. SSH protokolidan foydalanishning foydasi nimada 

---

46 
Laboratoriya ishi № 5 
CISCO ROUTERLARINING BUYRUQ INTERFEYSI BILAN 
ISHLASH VA DASTLABKI KONFIGURATSIYANI SOZLASH. 
CISCO PACKET TRACERDA VLANNI LOYIHALASH VA 
QURISH. 
Ishdan maqsad: 
VLAN yordamida tarmoq yaratish 
VLAN
(ing. Virtual Local Area Network) — virtual mahalliy 
kompyuter tarmog‘i. Jismoniy joylashuvidan qat’iy nazar, ular 
translyatsiya domeniga ulangandek o‘zaro ta’sir qiluvchi umumiy 
talablar to‘plamiga ega xostlar guruhini ifodalaydi. VLAN jismoniy 
LAN bilan bir xil xususiyatlarga ega, ammo bir xil jismoniy tarmoqda 
bo‘lmasa ham, ularni birlashtirishga imkon beradi. Bunday qayta tashkil 
etish jismoniy harakatlanuvchi qurilmalar o‘rniga dasturiy ta’minot 
asosida amalga oshirilishi mumkin. 
Xususiyatlari: 

kommutatorning bir-biri bilan aloqa qilmaydigan bir nechta 
tarmoqlarga mantiqiy bo‘linishi 

qo‘shimcha kabel o‘tkazmasdan 2 yoki undan ortiq kommutatorlarga 
ega bo‘lgan tarmoqlarga bunday bo‘linish qurilmasi. 

assimetrik VLANlar. Bunday holda, port (trunk emas, 802.1Q yorlig‘i 
bo‘lmagan kabel orqali harakatlanadi) kiruvchi kadrlar uchun 
kommutatorning bitta ichki VLANga (PVID deb ataladi) va bir nechta 
ichki VLANga ulanadi. Bunday holda, chiquvchi freymlarda PVID 
VLAN ga ulanish bo‘lmasligi mumkin. 

oldingi paragraf orqali yuqori darajadagi abstraksiya ham amalga 
oshiriladi - Promiscuous/Community/Isolated ports. Bunday holda, bir 
nechta ikkilamchi VLANlarni bitta asosiy tarmoqqa mantiqiy 
joylashtirish qo‘llaniladi. 

Promiscuous port (asosiy VLAN-dagi port) birlamchi va har qanday 
ichki 
o‘rnatilgan 
ikkilamchi 
VLANdagi 
har 
qanday 
Promiscuous/Community/Isolated port bilan bog‘lanishi mumkin. 

Community porti (ikkinchi darajali VLAN-dagi port) har qanday 
Promiscuous porti, shuningdek, ikkilamchi VLAN ichidagi har 
qanday Hamjamiyat porti bilan aloqa qilishi mumkin. 

Izolyatsiya qilingan port (shuningdek, ikkinchi darajali VLAN-
dagi port, lekin bu alohida ajratilgan VLAN bo‘lib, u faqat ma’lum bir 
asosiy VLAN-da bitta bo‘lishi mumkin) faqat Promiscous portlari bilan 

---

47 
bog‘lana oladi va hatto boshqa Izolyatsiya qilingan portlar bilan ham 
aloqa qila olmaydi (“barcha mijozlar”). serverni ko‘ring va bir-biringizni 
ko‘rmang", ko‘pincha "mehmon" Wi-Fi tarmoqlarida qo‘llaniladi). 
• VLAN teglarini kadrga ikki darajali joylashtirish, shuningdek teg 
qiymatlarini tezda tarjima qilish. Ushbu texnologiya QinQ deb ataladi va 
barcha 
VLANni 
yoqadigan 
qurilmalar 
tomonidan 
qo‘llab-
quvvatlanmaydi.