1. Ish jоyi yoritilishini tеkshirish

1000 V kuchlanishgacha bo’lgan tarmoq sxemasini tanlash
To 1000 V kuchlanishda uchfazali tarmoqlarni ikkala sxemasi ommalashdi:
izolyatsiyalangan neytralli uchta simli va erga ulangan neytralli to’rtta simli. Texnologik
talablarga ko’ra, ko’pincha to’rtta simli tarmoq afzalroq deyiladi, chunki u ikkita ish kuchlanishi
- liniyali va fazali kuchlanishdan foydalanish imkonini beradi.
Izolyatsiyalangan neytralli tarmoqda xavfsizlik shartlari bo’yicha, erga nisbatan simlar
izolyatsiyasini yuqori darajada qo’llab quvatlash va erga nisbatan simlar sig’imi uncha katta
bo’lmaganda qo’llash maqsadga muvofiqdir (doimiy nazoratda bo’lgan kalta tarmoqlar,
elektrotexnik laboratoriya va boshqalar).
Erga ulangan neytralli tarmoqlar, simlarning yaxshi izolyatsiyasini ta’minlash qiyin
bo’lgan joylarda ishlatiladi (yuqori namlik darajasida, agressiv muhitda va boshqalar), ya’ni
insonga xavf tug’diradigan, izolyatsiyadagi nosozlikni tezda topa olmaydigan yoki sig’imli
toklar tarmog’i juda uzun masofada tortilgani uchun juda katta qiyinchilik tug’diradigan joylarda
ishlatiladi (yirik korxona tarmoqlari, shahar va qishloq tarmoqlari, elektrostantsiyalarining
shahsiy ehtiyojlari uchun tarmoqlar va boshqalar).
2. Laboratoriya stendini tasvirlash
Ish, virtual stendda o’rganilayotgan tarmoqning asosiy parametrlarini modellashtirish va tok
o’tkazuvchi qismlarga tegib ketish natijasida insondan o’tadigan tok kattaligini aniqlash yo’llari
orqali olib boriladi.2.1-rasmda stend sxemasi ko’rsatilgan:
Real mavjud bo’lgan taqsimlangan izolyatsiya qarshiligi va erga nisbatan simlar qarshiligi
o’rniga, stendda bir erga jalb etilgan qarshilik va sig’imda ko’zda tutilgan kattalikni, shuningdek ular
o’rtasidagi o’zaro nisbatni o’zgartirib kerakli parametrli tarmoqni yaratish mumkin.
Tarmoqning har bir simi (fazali va nolinchi)
A
,
B
,
C
,
N
xarflari bilan belgi qo’yilgan.
2.1—rasmda quyidagilar raqam bilan belgilangan:
1. Uch va to’rtta simli tarmoqlar o’rtasidagi pereklyuchatel
2. Pastdagi turlarni tanlash imkonini beradigan to’kiluvchan ro’yhat:

simlarning biriga tegib ketish:

ikki fazali tegib ketish;

avariyaviy vaziyat.
3. Olingan sxemaning sxematik tasviri.

---

4. Inson qaysi fazaga (yoki fazalarga) tegkanini ko’rsatuvchi faza pereklyuchateli. Agar
ro’yxatda (2) “Ikki fazali tegish” holati tanlangan bo’lsa, unda faza (4) pereklyuchatelida
ikki fazali tegishning barcha variantlari tasvirlanadi: A-B, A-C va boshqalar.
5.
Rh
- inson tanasi qarshiligini modellashtiruvchi pereklyuchatel (o’zgaruvchan rezistor).
Pereklyuchatelning “0”vaziyatiga Rh ning eng kichik kattaligi, "10”-vaziyatiga eng katta
kattaligi mos keladi. Inson tanasining qarshiligini 1 kOm dan to 6 kOm gacha o’zgartirish
mumkin.
6. Har bir fazaning sig’imi va izolyatsiya qarshiligi vazifasi uchun pereklyuchatellar to’plami: