Shikastlangan kishilarga dastlabki tibbiy yordam

Boshni lat yeyishi
natijasida miya chayqalishi bosh suyagining sinishi kabi baxtsiz
hodislar kuzatiladi. Miya chayqalishi hollarida ko‘pincha bosh og‘rig‘i, nafas siqilishi va
ko‘ngil aynashi holatlari ham uchraydi. Bosh suyakning singanini quloqlar va og‘izdan qon
ketishi orqali bilish mumkin. Bu hollarda jabrlanuvchi xushsiz holatda bo‘ladi. Vrachning
kelishiga qadar lat yegan joyga muzni qo‘yib sovuq holatda ushlash kerak.
3 - rasm. Boldir shikastlanganda bog’lash usullari.

---

Barmoqlarning sinishi
. Bu hollarda birinchi yordam shinaga panjalar qattiq
bog‘lanadi, shuni e’tiborga olish kerakki barmoqlar ozgina egilgan hollatda bo‘lishi mato
(ro‘mol) bilan osib qo‘yiladi.
Umurtqa pag‘onasining sinishi
yiqilish, tom bosib qolish holati va qattiq zarba
orqali bo‘ladi. Umurtqa sinishining asosiy belgisi birdaniga umurtqada paydo bo‘lgan qattiq
og‘riqdir. Bemor belini bukolmay qoladi va tomondan tomonga ag‘darila olmaydi.
Orqa miya zarar ko‘rmasligi uchun bu hollarda bemorni kasalxonaga olib borish
vaqtida uni ko‘tarmasdan ostiga taxta kiritiladi. Agar mushkul bo‘lmasa bemorni yuz tuban
qilib ag‘dariladi. Shuni e’tiborga olish kerakki bemor ag‘darilgan paytda uning badani
qiyshaymasligi kerak.
Toz suyaklarining sinishi. Bunday holatning asosiy belgilaridan biri oyoq ko‘tarish
natijasida va dumg‘aza yonida qattiq og‘riqlar paydo bo‘lishidir. Bu holatda jabrlanuvchi
tagiga taxta qo‘yiladi va oyoqlari tizza qismidan bukilib, ikki tomomnga bo‘linib bog‘lab
qo‘yiladi. Shakitslangan kishini yon tomonlariga ag‘darish yoki yumshoq joylarga
yotqizish, hamda og‘riqni qoldiruvchi perparatlar berish qat’ian mann etiladi.

---

11. Badan muzlash holatlari
Bu hollarda birinchi navbatda qon yurish yo‘llari katta zarar ko‘radi, shuning uchun
birinchi o‘rinda qon yurishini ta’minlash kerak. Buning uchun muzlagan joy quruq mato
bilan yoki qo‘l ro‘molchasi yordamida qattiq ishqlanadi. Shuni ta’kidlash kerakki, bunday
holda qor bilan ishqlash qat’ian mann etiladi. Keyin issiq narsa Bilan bog‘lab qo‘yish kerak.
Muzlab qolgan barmoqlar yoki oyoqlarni xona haroratida bo‘lgan iliq suvga (37 grad.)
solish kerak. Undan keyin sovuq yegan joyni spirt yoki odekolon surtib bog‘lab qo‘yiladi.
Agar muzlagan joyda pufakchalar hosil bo‘lsa ishqlash qat’ian man etiladi va bemor darhol
kasalxonaga joylashtiriladi, u yerda davolanadi.

---