“Metrologiya, standartlashtirish va sertifikatlash asoslari”

MD – 83 turdagi namlik analizatorini qiyoslash metodikasi 
1.
Qiyoslashda 2-jadvalda keltirilgan tadbirlar amalga oshiriladi. 
Qiyoslash tadbirlari va vositalari 
1-jadval 
№ Qiyoslash tadbirlari 
Metodlar 
va 
tadbirlarning 
o‗tkazilishi 
Hisoblash vositalari 
1. 
Tashqi ko‗rik 
.4.1 n 
2. 
Sinab ko‗rish 
.4.2 n 
3. 
Metrologik xarakteristikalarni tekshirish 
GOST OIMLR 111-
1-2009 bo‗yicha Ye
2
aniqlik 
sinfiga 
muvofiq 
keluvchi 
toshlar 
GOST 
6709-72 
bo‗yicha 
distillangan suv 
3.1 Analizator 
ishini 
namuna 
massasining 
qiymatini ifodalash rejimida tekshirish 
.4.3.1 n 
3.2 Analizator ishini namuna massasi qiymatini 
ifodalash rejimida va ko‗rsatishlarni ―0‖ ga 
o‗rnatish qurilmasi ishlaganda tekshirish 
.4.3.2 n 
3.3 Qiyalikning ta‘sirini tekshirish 
.4.3.3 n 
3.4 Mos keluvchanlikni tekshirish 
4.3.4 n 
3.5 Diapazonni va namlikning massaviy ulushini 
o‗lchash xatoligini tekshirish 
4.3.5 n 
Qiyoslashda 
1-jadvalda 
ko‗rsatilganlaridan tashqari, o‗zining texnik va metrologik 
parametrlari bo‗yicha aniqligi past bo‗lmagan qiyoslash vositalarining qo‗llanilishiga ruxsat 
beriladi. 
2.
Xavfsizlik talablari 
Qiyoslashni o‗tkazishda ekspluatatsion xujjatlarga muvofiq holda analizator, o‗lchashlarning 
etalon vositalari, sinash qurilmalariga bo‗lgan xavfsizlik talablariga rioya qilinishi kerak. Undan 
tashqari tashkilotning xavfsizlik bo‗yicha talablariga rioya qilinishi zarur. 
3.
Qiyoslash sharoitlari 
3.1
qiyoslash tadbirlari atrof – muxitning barqaror temperaturasida o‗tkazilishi kerak 
3.2
qiyoslash tadbirini o‗tkazish sharoitlari; 
-
atrof – muhit temperaturasi plyus 5 dan 40 
0
S 
qiyoslash vaqtidagi 
-
nisbiy namlik 30% dan 80%gacha 
-
atmosfera bosimi 86 dan 106.7 kPa 
-
ta‘minlash kuchlanishi nominal qiymatdan 
2 % ortmasligi;
3.3
namlikning massasi ulushini o‗lchashda raqamlangan shkalaning bo‗lim qiymati 0,1 
yoki 0,01 qatordan ekspluatatsion xujjatga muvofiq tanlanadi. 
4.
Qiyoslashni o‗tkazish 
4.1
Tashqi ko‗rik. 

---

227 
Tashqi ko‗rikda qiyoslanayotgan analizatorning ekspluatatsion va texnik xujjatlarining 
muvofiqligi o‗rnatilishi kerak. 
Qiyoslanayotgan analizator tashqi ko‗rikka quyidagi maqsadlar uchun tortiladi: 
-
Xavfsizlik belgisi mavjud bo‗lsa xam, ko‗rinib turadigan buzilishlarning bo‗lmasligi; 
-
Majburiy yozuvlar, qiyoslanganlik belgisi, nazorat belgilari (kleymo, plomba va b.q) 
mavjudligi; 
-
Nosanksionar foydalanish bo‗yicha himoya vositalarining ishchi holatda ekanligi ya‘ni, 
nosanksionar foydalanishning yo‗qligini tekshirish; 
Ushbu 
talablarning 
birortasi 
bajarilmasa 
qiyoslanayotgan analizator qiyoslashdan o‗tmagan 
xisoblanadi. 
4.2.1. ishlatib ko‗rishda tekshiriladi: 
- indikatsiya qurilmalarining ishga yaroqliligi; 
- namuna massasini ifodalash rejimida analizator ko‗rsatishlarini operator komandasi bo‗yicha ―0‖ 
ga o‗rnatish qurilmasining ishi; 
- analizatorni daraja bo‗yicha o‗rnatilishini, darajaga o‗rnatish qurilmasi yordamida o‗rnatish 
imkoniyati; 
- ekspulatatsion xujjatlarda ko‗zda tutilgan funksional imkoniyatlarning ishga yaroqliligi; 
4.2.2. analizator ko‗rsatishlarini ―0‖ ga o‗rnatish qurilmasining ishi quyidagi tartibda 
tekshiriladi: analizator pallasiga tosh qo‗yiladi va ―Tare/Reset‖tugmasi bosiladi. Displeyda 
―nol‖inchi ko‗rsatishlar o‗rnatilishi kerak. Tosh olib tashlangach displeyda o‗rnatilgan toshning 
massasiga teng bo‗lgan minus ishorali massa qiymati o‗rnatilishi kerak. Bu tadbirlar 4.3 bo‗yicha 
analizatorning metrologik xarakteristikalarini tekshirish bilan birga o‗tkazilishi mumkin. 
4.2.3. ishlatib ko‗rishda dasturiy ta‘minotni R50.2.077-2011 ―GSI. Ispыtaniya sredstv 
izmereniy v selyax utverjdeniya tipa. Proverka obespecheniya zaщitы programmnogo 
obespecheniya‖. 
4.2.4. talablardan birortasi bajarilmay qolgan holda qiyoslanayotgan analizator qiyoslashdan 
o‗tmagan bo‗lib hisoblanadi.