|
5. Технологик схема баёни......................................................................13
6. Асосий қурилма баёни........................................................................25
7. Технологик жараёнларни автоматлаштириш.................................27
8. Мехнатни ва атроф муҳитни мухофаза қилиш................................29
9. Хулоса..................................................................................................31
10. Адабиётлар..........................................................................................32
- 3 -
1. Кириш
Кимѐ ва кимѐ саноати ривожланиб бораѐтганлигини истемолнинг исталган
жабхаларида кўриш мумкин. Хозирги пайтда кимѐ саноатини ривожланишида
мини технологияларининг ҳам роли катта. Бу соҳада биринчи президентимиз
И.А.Каримов ташаббуслари билан кўплаб ишлар амалга оширилган. Биринчи
Президентимиз И. А. Каримовнинг ―Бош мақсадимиз – кенг кўламли ислоҳотлар
ва модернизация йўлини қатъият билан давом эттириш‖ тўғрисидаги
маърузаларида иқтисодий дастурнинг муҳим устувор йўналишлари хақида
ссўзлаганлар. Жумладан, Давлатимиз раҳбари жалб қилинган хорижий
инвестицияларнинг 74 фоизи айнан ишлаб чиқаришни модернизация қилиш ва
янгилашга давлатимиз томонидан шунчалик ишлар амалга оширилаѐтган даврда
биз ҳам жамиятимиз тараққиѐтига ўзимизнинг хиссамизни қўшишимиз лозим,
яъни яхши, малакали кадр бўлиб етишиб, қурилаѐтган замонавий корхоналарда
ишлаш, замон талаби ила олға қадам босиб янада юқори чўққиларни забт
этишдан иборат деб ўйлайман.
Фан ва шу жумладан кимѐ ривожини бошка фанларнинг ютуқларига
суянган холда шундай ютуқларга эришдики, хозирги кунда табиатнинг ўзида
мавжуд бўлмаган минглаб моддалар яратилмокда. Бу нарса кишилик
жамиятининг олға караб ривожланишида катта рол ўйнамокда. Республикамизда
кўплаб кимѐ корхоналари мавжуд бўлиб, турли туман моддалар, минерал
ўғитлар, сулфатлар, пластмассалар , синтетик смолалар, цемент, суний тола, лак
- бўѐклар ва бошка махсулотларни ишлаб чикарилмокда. Мисол тариқасида
республикамиздаги энг йирик корхоналардан бўлган Чирчикдаги "Електрокимѐ
саноати", Навоийдаги "Навоийазот", Фарғонадаги "Фарғонаазот" А.Ж каби
корхоналарда, аммонийли селитра, карбамид аммиак, К.А.С ва бошка
махсулотлар шлаб чиқарилмоқда. Хозирги пайтда азотли бирикмаларни ишлаб
чиқариш ривожланиб, қишлоқ хўжалигини азотли ўғитлар билан таъминлаб
бериши мухим ахамиятга эга. Азотли ўғитлар ва бирикмалар ишлаб чиқаришда
асосий хом ашѐ аммиак хисобланади. Аммиак ишлаб чикариш сулфат
кислотадан кейин иккинчи ўринда туради. Бугунги кунда ишлаб чиқаришда
аммиак карбамид, аммоний селитра, мураккаб ўғитлар олишда ишлатилади.
Барча ўсимликлар озуқа элементи хисобланган азотни тупрокдан олади. Қишлоқ
хўжалигида махсулот серхосиллиги маълум даражада тупрок таркибидаги азотга
боғлик. Аммиак ишлаб чикаришни бетўхтов ўсиши натижасида, уни ишлаб
чикаришнинг
янги
усулларини
ривожланиши
ва
технологияларни
- 4 -
ривожлантириш мухим ахамиятга эга бўлмокда. Бу корхоналарда аммиак ишлаб
чиқариш корхонанинг юраги хисобланади. Президентимиз ўз асарларида
устивор вазифалардан яна бири бу мамлакатимизни модернизация килиш ва
ахоли бандлигини оширишнинг мухим омли сифатида ишлаб чиқариш ва
ижтимоий инфратузилмани янада ривожлантиришдан иборат эканлигини
такидлаб ўтганлар. Бунга этибор қаратишнинг бир қанча сабаблари мавжуд:
Биринчидан, инфратузилмани ривожлантириш янги корхонани жойлаштириш ва
бутун иктисодиѐтни тараккий эттириш учун зарур қулай шарт - шароитлар
яратади, мамлакатимизнинг бой минерал – хом ашѐ ресурсларини ўзлаштириш
имконини беради. Иккинчидан ишлаб чиқариш инфратузилмаси автомобил ва
темир йўлларнинг ривожланган тизими, уларнинг самарали фаолияти ишлаб
чикаришдаги умумий харажатларни камайтиришнинг мухим омилидир. Бу
ишлаб
чикарилаѐтган
махсулот
ва
бутун
иктисодиѐтимизни
ракобатбардошлигини оширади. Учинчидан , ичтимоий инфратузилмани
ривожлантириш коъп мехнат талаб киладиган кенг коълламли соха хисобланади.
Бу янги иш оъринларини ташкил этиш, ахолининг , айникса ѐшларни иш билан
таминлаш, одамларни даромади ва фаровонлигини ошириш имконини беради.
Бундан кўринадики мамлакатимизда барқарор иктисодий ўсишни таъминлаш,
иктисодиѐтнинг реал секторини янада ривожлантириш кўп жихатдан хўжалик
юритувчи
субектларнинг
ишлаб
чикариш
инфратузилмаси
билан
таминланганлик даражасига боғлик. Бундан ташқари махсулотини экспорт
киладиган корхоналарни қуриш ва модернизация қилиш мухим ахамиятга эга.
Бу борада чет эл инвестициясини киритиш оркали кўплаб ишлар амалга
оширилмокда. Инвесторларни қизиқтириш мақсадида турли хил имтиѐзлар ва
чегирмалар жорий этилмоқда. Хозирги кунда кўплаб ишлаб чиқаришларга
инвестициялар киритилмокда. Ҳозирги кунда республикамизда жами 36 та кимѐ
ва нефт кимѐси корхоналари, 3 та қора металлургия саноати корхонаси, 9 та
чинни ва шиша буюмлари саноати корхоналари, 13 та ѐқилғи саноати
корхоналари ишлаб турибди.
Бу корхоналарни модернизация қилиш, уларда ишлаб чиқаришни
такомиллаштириш мақсадида бир қанча ишлар олиб борилди. Инқирозга қарши
чоралар дастурининг асосий вазифасидан бири – корхоналарни модернизация
қилиш, техник ва технологик қайта жихозлашни янада жадаллаштириш,
замонавий, мослашувчан технологияларни жорий этишдир. Бугунги кунда
иқтисодиѐтимизнинг локомативига айланган машинасозлик (12,2%), кимѐ ва нефт
– кимѐ саноати (9,4 %), озиқ – овқат саноати (13,1%), қурилиш материаллари
- 5 -
саноати (11,9%), фармацевтика ва мебелсозлик (18%) 2011 – йилда жадал
суръатлар билан ривожланди. Истеъмол товарлари ишлаб чиқариш ҳажми 2011
– йилда 11,2% га ўсди, 2000 – йилга нисбатан эса бу кўрсаткич 4 баровардан зиѐд
ошди.Кимѐ
саноати
ва
ишлаб
чиқарилган
кимѐвий
маҳсулотлар
мустақиллигимизнинг моддий – теҳникавий базасини яратишда муҳим ўрин
тутади. Бундан ташқари кимѐвий саноатнинг тез суратларда ривожланишдаги
асосий шароитлардан бири, саноатни хом ашѐ билан етарлича даражада
таъминлаш, ундан тўла ва тўғри фойдаланишдан иборатдир.
Do'stlaringiz bilan baham: |
