Türkmenistanyň bilim ministrligi türkmenistanyň milli bilim instituty

edebi okuw sagatlarynda
mugallym okuwçylaryň başlangyç 
synplarda alan edebi okamak ukyplaryny we başarnyklaryny ösdürmäge, okan 
eserinden netije çykarmak, many-mazmunyny özleşdirmek, şygyrlary labyzly 
okamak başarnygyny kämilleşdirmek, okan ýa-da diňlän eserlerini gürrüň bermek, 
ýazuwa geçirip bilmek, edebi maglumatlary, tekstleri we goşgulary ýat tutmak 
ukyplaryny ösdürmek ýaly ugurlara üns bermelidir we şol bir wagtda edebiýat 
taryhynda şeýle eserleriň, şeýle ýazyjy-şahyrlaryň bardygy bilen gysgaça 
tanyşdyrmalydyr. Munuň üçin mugallym öz döredijilik ukybyna, başarnygyna, 
tejribesine daýanyp, öz sapaklaryny edebi-çeper okamak, düzme bäsleşigini geçirmek 
ýaly we usuly taýdan kabul edilen beýleki sapak görnüşlerinden peýdalanyp 
guramalydyr. 
Edebiýat dersi boýunça okuwçylara berilmeli bilim maglumatlary sadadan 
çylşyrymla diýen usulda ýerleşdirilendir. Şundan ugur alyp, VIII synpda berilýän 
bilim maglumatlary edebi okuw görnüşinde berilmek bilen, şol bir wagtda hem 
edebiýat taryhy görnüşinde öwrenilmeli bilim maglumatlaryna taýýarlaýar. Şol 
sebäpli IХ synpdan başlap edebi eserler baradaky bilim maglumatlary tematiki 
tertipde däl-de, özleriniň döreýiş taryhy boýunça yzygiderlilikde ýerleşdirilýär.
Edebiýat taryhy 
bilen tanyşdyrylýan döwürde (IХ – XII synplarda) edebiýat 
taryhyna, şol sanda okuw maksatnamasyna giren ol ýa-da beýleki ýazyjynyň ömri we 
döredijiligi, awtory belli ýa-da näbelli eserleriň döreýiş taryhy, her bir döwrüň 
edebiýatynyň öňünde duran baş mesele, şol meseleleriň ýazyjy (şahyr) ýa-da onuň 
eseri tarapyndan neneňsi çözülip bilnendigi, eserlerde halkyň durmuşynyň, 
medeniýetiniň, beýleki gymmatlyklarynyň neneňsi görkezilip bilşi ýaly düýpli 
meseleler okuwçylara öwredilmelidir. Ýazyjynyň edebi dilimiziň baýlyklaryny, 
eseriň gahrymanlarynyň dilinde gabat gelýän şiwe (dialekt) sözlerini ulanyp bilşi ýaly 
meselelere hem okuwçylaryň ünsi çekilýär. Şol sebäpli IХ – XII synplarda mugallym 
öz tejribesine daýanyp, çykyş, çekişme, maslahat (seminar) sapaklary we beýleki 
sapak görnüşlerinden hem ýerlikli peýdalanmalydyr. 
Edebiýat dersinde şu ugurlar boýunça okadylýar:
- türkmen halk döredijiligi; 
- türkmen nusgawy edebiýaty; 
- Garaşsyzlyk eýýamynyň edebiýaty; 

---

4 
- dünýä edebiýatyndan nusgalar.