Узбекистон Республикаси Ташки Ишлар Вазирлиги

Justus titulus (justa causa)
– ўзлаштириш муддатининг ҳуқуқий 
жиҳатдан ўрнатилиши учун муҳим бўлган 2-шарт бўлиб, ҳуқуқий асос 
сифатида мулкни қўлга киритишдан аввалги восита ўрнида баҳоланадиган 
актларни ўз ичига олган ва бу актларга мулкни қўлга киритувчи ўзига 

---

125 
тегишли бўлган маълум бир мулкни қўлга киритиш асоси ўрнида қараган,
лекин мулк қўлга киритилгандан кейин ҳам мулк ҳуқуқини ўрнатиш учун
асос бўла олмаган, чунки бирон-бир камчиликка эга бўлган. Justus titulus
учун асос бўлиб хизмат қиладиган асосий сабабларга 
pro emptore, pro
donatio, pro derelicto, pro date, pro legato, pro suo 
ва ашё ўз эгасига
тегишли деган фикр кирган.
Ҳуқуқий 
жиҳатдан 
асосланган 
ўзлаштириш 
муддати 
учун
узукапиентнинг bona fides талаб қилинган. Ашёга бўлган мулк ҳуқуқини 
қўлга киритаётган ҳар қандай шахс эгалик ўрнатилаётган пайтда ашёни қўлга 
киритиш асоси ва усули унинг шу мулкка эгалик қилишига тўсқинлик 
қиладиган камчиликларга эга эканлиги тўғрисида бехабар бўлса, у барибир 
bona fidesга эга деб тан олинган. Bona fides фақатгина эгалик ўрнатилаётган 
пайтда талаб қилинган. Мабодо узукапиент ёки мулкни қўлга киритувчи
ўзини мулкдор деб ҳисобланишига тўсқинлик қиладиган камчиликлар
тўғрисида бохабар бўлса, бундай маълумотлар унинг ҳуқуқий жиҳатдан 
ўзлаштириш муддатига бўлган ҳуқуқдан маҳрум бўлишига олиб келган.
Бундай қоидага қарши равишда фақатгина 3 та ҳолда ўзлаштириш 
муддати эгалик ўрнатилаётган пайтда bona fides бўлмаса ҳам тан олинган:
1) 
usucapio fiduciae
меросхўр бўлмаган ҳар қандай шахс учун мумкин 
бўлган; 2) 
usureceptio fiduciae
фидуциент учун фидуциарга берилган
ва у қайтаришни истамаган ашёларга нисбатан берилган; 3)