Suvoqchilik va pardozlash ishlari

2 .1 6 . S u v o q ch ilik ish larid a x a v fsiz lik tex n ik a si
S u v o q c h ila r quyidagi qoidalarga rioya qilishlari kerak.
Ish boshlashdan oldin:
—
ish o ‘rn in i sin ch ik lab tekshirib c h iq ish , b a rc h a keraksiz 
n arsalarn i y o ‘q o tish va y o ‘laklarni b o ‘shatish;
— asbob va in v en ta rn i k o ‘z d a n k ech irish , u larn in g b e n u q - 
sonligiga ish o n c h hosil qilish;
— h a v o z a la rn in g q ay a h v o ld a lig in i te k sh irish va u la rd a n
foydalanish u c h u n ish ustasidan ruxsat olish (ish ustasi havozalarni 
k o ‘z d a n k ec h irm a sd a n turib ulard an foydalanish taq iq lan ad i);
— tash q i devorlardagi va orayopm asi hali q o ‘yilm agan xo n alar 
dev o rlarid ag i eshik va deraza o 'rin la ri va b o sh q a tesh ik jo y la r 
t o ‘siqlar b ila n t o ‘sib q o ‘yilgan b o 'lsa g in a ishga kirishish;
— tay y o r q o rish m a n i yoki u n ing tarkibiy q ism larini (se m e n t, 
g ip s, so ‘n d irilm a g an o h ak , o h a k g u li va h o kazo) ishlatish bilan 
b o g ‘liq b o ‘lg a n h a m m a is h c h ila r d a jo m a k o r , h im o y a lo v c h i 
k o lzoynak, re sp ira to r va q o lq o p d a n foydalanish;
— c h iq a rm a h av o zalard a tu rib deraza yoki eshik nishablarini 
suvash u c h u n h a v o z ala rd a n foydalanishga ish u stasid an ruxsat 
olish;
— q o ris h m a n a s o s la rid a n fo y d a la n is h d a n o ld in m e x a n ik
b u tu n tm b o p ro v o d n i ish b o sim idan katta gidravlik bosim bilan 
ikki m a rta sin a b k o 'rg an lig ig a , s h u n in g d e k tru b a la r va rezin a 
s h la n g la r b u ra lib h a m d a b u k ilib q o lm a g a n lig ig a , ish jo y id a n
m ashinistga b o ru v ch i signalizatsiyaning benuqsonligiga ish o n c h
hosil qilish;
— m a sh in a va o d a m la r y u rad ig a n y o ‘laklard ag i q o rish m a
keladigan rezina shlanglarni o ‘tish k o ‘prigi bilan him oyalab q o ‘yish;
— rezina sh langlarni siqilgan havo bilan tozalash d an oldin 
h a m m a ish chilarni (bu ish bilan m ashg‘ul b o ig a n ishchilar b u n d a n
m u stasn o ) x o n a d a n ch iq a rib yuborish zarur;
— saqlovchi klapani va m an o m etri buzilgan qorishm a nasosidan 
foy d alan ish ta q iq la n a d i.
Ish vaqtida:
—
h av o zalar ho latin i ham ish a kuzatib tu rish , zina kataklarida
57

---

va qavatlararo o ray o p m a yoki t o ‘sh a m a lar q o ‘yilm agan x o n alard a 
suyanm a n arvonda ishlam aslik;
— h a v o z a la rn in g u stk i q a v a tla rid a ish la y o tg a n d a u la rn in g
pastki q avatlarida ishlash m u m k in em as. B ir v a q td a ishlayotgan 
ish c h ila r orasidagi m asofa 2 m d a n kam b o ‘lm asligi;
— fasad suvog‘in i x u ru sh lash d a ish latiladigan sulfat kislota ish 
jo y ig a o g 'z i g e rm e tik b e rk itilg a n id ish d a k e ltirilish i, k islo ta n i 
ish latad ig an ish c h ila r h im o y a lo v c h i k o ‘zo y n ak taq ib , jo m a k o r, 
b re z e n t q o ‘lqop yoki rezin a q o ‘lqop kiyib ishlashlari;
— ish k am b o ‘lg a n d a va b in o la rn i t a ’m irla sh v a q tid a g in a
b in o n in g fasadini o sm a kajavada tu rib suvashga ruxsat etiladi. 
K ajavaning poli z ic h qoqilgan va atrofi balan d lig i 1 m li pan jara 
bilan o lralib, pan jarag a to ‘r yoki tax ta q o p lan g a n b o ‘lishi kerak. 
B in o n in g m u sta h k a m q ism iga b o g ia n g a n e h tiy o t k a m a ri b o ‘l- 
m a sa , is h c h ila rn in g k a jav ad a k o ‘ta rilish i va tu sh ish ig a ru x sat 
e tilm aydi;
— q o rish m a qorgich y o n id a ishlay o tg an d a u zatish tasm alari, 
vallar, tishli u z a tm a la rn in g tu rtib ch iq q a n va ay lan u v ch i q ism - 
laridagi to ‘siq larn in g sozligiga e ’tib o r berish lozim . K o ‘tarib q o ‘- 
yilgan y u k lash kovshi ta g id a tu ris h m u m k in e m a s. Q o rish m a
a falashtirgich ishlab tu rg a n kovsh u c h u n kavlangan o ‘rani tozalash
va unga kurak b ilan q o rish m a n i itarish taq iq lan ad i;
— tanaffus p ay tid a va ish tu g ag a n d a n s o ‘ng b a rc h a ru bilnik- 
larni qulflab q o ‘yish d arkor;
— havozaga kerag id an o rtiq c h a m ate ria l o rtish , q o rish m ali 
yashiklar va b o sh q a m a te ria lla rn i h avoza yoki tu sh a m a ch etig a 0,3 
m d a n y a q in ro q q o ‘yish m u m k in em as;
— b e to n va b o sh q a y u zalarn i k em tib c h iq a y o tg an d a q o ‘lqop va 
him oyalovchi k o lz o y n a k d an foydalanish kerak;
— q o ris h m a n aso si ish la y o tg a n v a q td a m a n o m e trg a q a ra b
b o sim n i kuzatib tu rish va ag ar bosim norm al b o sim d a n o rtib ketsa, 
nasosni d a rh o l t o ‘xtatish zaru r;
— forsunka uchligini tozalayotganda a w a l m aterial o ‘tkazadigan 
tr u b a la r d a g i b o s im n i y o ‘q o tis h va f o r s u n k a d a g i y o k i h a v o
tru b a s id a g i v e n tiln i b e rk itis h , fo rs u n k a y a q in id a g i q o r is h m a
o ‘tk azgichni ajratib q o ‘yish lozim ;
58

---

— q o rish m a nasosi ishlab tu rg a n d a gayka va salniklarni bu rab
q o tirish , sh u n in g d e k agregatni (k la p a n la r, v e n tilla r va h o k azo ) 
t a ’m irlash h a m d a tozalash m u m k in em as;
— q o r is h m a n a so si ish la b tu rg a n d a q o ris h m a o 4 k a z g ic h
sh langlarni bu k ish va bu rash y aram aydi; u lan g an shlanglar yoki 
tm b a la rn i b ir-b irid an ajratayotganda him oyalovchi kolzoynak taqib 
olish lozim ;
— q o ris h m a n a so sid a b iro r n o so z lik sezilsa, d a rh o l ish n i 
t o ‘xtatish va uni tu zatish u c h u n m exanikni ch aq irish kerak;
— yangi suvoq is gazi ajratad ig an jih o z la r bilan quritilayotgan 
vaq td a sh u xona ichida b o ‘lish m an etiladi. Bu x ona q u rig an d an
va y a x sh ila b s h a m o lla tilg a n d a n k e y in u n g a faq a t p ro tiv o g a z
kiyib kirishga ruxsat etiladi;
— tark ib id a xlorli o h a k b o 'lg a n q o rish m an i ishlatayotganda 
u n d a n g azsim on xlor va in so n n in g salom atligiga xavf tu g 'd ira d ig a n
b o sh q a gazlar ajralib chiqishi m u m k in lig in i e 'tib o rg a olish kerak, 
xlorli o h a k ch an g i nafas olish a ’zo larin in g shilliq pardalariga zararli 
t a ’s ir q ila d i. S h u n in g u c h u n h a m tib b iy k o ;rik d a n o ‘tg an va 
sh ifokordan tegishli ruxsat olgan shaxslarga xlorli o hak ham da xlorli 
q o rish m a b ila n b o g lliq b o ‘lgan ishlarda ishlashga ruxsat etiladi;
— xlorli o hak va xlorli qo rish m alar bilan ishlayotganda albatta 
him oyalovchi bosh kiyim va poyabzal kiyish, ishlayotgan joyda xlorli 
oh ak changi paydo b o lg a n d a d a rh o l protivogaz kiyib olish zarur;
— xlorli o h a k b ila n ishlaydigan ish ch ilarn in g shaxsiy k iy im - 
b o sh lari jo m a k o rd a n alo h id a jo y d a saqlanishi kerak;
— xlorli o h a k b ila n b o g ‘liq ish la rn i b a ja ray o tg a n d a rezin a 
q o lq o p d a n foydalanish lozim ;
— xlor hidi anqiganda yoki yengil yo ‘tal paydo b o ‘lganda darhol 
ish n i t o ‘xtatib, x o n a d a n tash q arig a ch iqish va bu haqda qurilish 
m a ’m uriyatiga xabar qilish z a ru r, x o n a d a xlor hidi y o ‘q o tilgandan 
keyingina yana ishga kirishish m um kin;
— xlorli qo rish m a tayyorlanadigan xonada ovqatlanish m um kin 
em as;
— ish o lib b o rila y o tg a n x o n a d a n x lo r h id i k irm a y d ig a n
m axsus ajratilgan x o n a d a d a m olish, k iyim -boshni alm ashtirish 
va yuvinish tavsiya etiladi.
59

---