2 O„zbekiston respublikasi oliy va o„rta maxsus ta‟lim vazirligi

25
-
jadval 
Lalmi yerlarda arpa ekish me‟yorlari 
Lalmi mintaqalari 
Kuzda ekish 
Bahorda ekish 
mln. /ga 
kg/ga 
mln/ga 
kg/ga 
1. Tekislik mintaqa 
2,0-2,25 
60-75 
1,7-2,0 
50-65 
2. Tekislik-tepalik mintaqa 
2,5-2,75 
80-90 
2,1-2,3 
70-80 
3. Tog„oldi mintaqa 
3,0-3,25 
100-110 
2,5-2,75 
85-95 
4. Tog„li mintaqa 
3,0-4,0 
120 > 
3,0-3,20 
105> 
Ekish me‟yori tog„li va tog„ oldi lalmikor zonalarda gektariga 4 mln dona 
urug„ hisobida, do„nglik tekislik lilmikor zonada esa-3,5 mln dona bo„lishi tavsiya 
etilgan. Sug„oriladigan yerlarda ekish me‟yori gektariga 4-4,5 mln dona hisobida 
bo„lishi yaxshi natija beradi. Agar bahorda ekiladigan bo„lsa, yuqoridagi ekish 
me‟yori 15-20 foizga kamaytirilishi lozim. Arpa ekish chuqurligi lalmikor yerlarda 
5-6 sm, nam yerlarda tuproq sharoitiga qarab 4-6 sm bo„lishi lozim.
Ekinni parvarish qilish. 
Nam yerlarda arpa ekilishi bilan egatlari orqali 
sug„orilishi, bunda sug„orish me‟yori 1000 m
3
bo„lishi, keyingi o„suv davrida esa 
(tuplanish, boshoqlanish yoki nay o„rash, boshoqlanish, sut pishish davrlarida) 
780-850 m
3
bo„lishi samaralidir. Arpa o„suv davrida begona o„tlarga qarshi to„la 
tuplanish davrida ko„klamda dalani diagonali bo„ylab boronalash lalmikor 
dehqonchilik sharoitida foydalidir. Agar dalani ko„p miqdorda begona o„t qoplagan 
bo„lsa, mahsus gerbitsidlarni qo„llash zarur bo„ladi.

---

114 
 
 
 
rasm-4. Arpa ekini
 
rasm-5. Arpa boshoq tuzilishi
 
Hosilni o„rish. 
Arpa
 
hosili asosan kombaynlar yordamida o„riladi. Hosilni 
o„rish birinchi navbatda urug„ uchun ekilgan va aprobatsiya o„tkazilgan dalalarda 
boshlanadi, so„ng tovar g„alla uchun ekilgan maydonlar hosili o„rib yanchib 
olinadi. Hosil o„rishni arpaning mum pishish oxiri va to„la pishish boshlanishi 
bilan qisqa muddatda o„tkazish lozim. Aks holda, hosilning bir qismi to„kilib, 
nobud bo„ladi va urug„likning sifati pasayadi, bu hol issiq va quruq iqlimga 
mansub O„zbekiston sharoitida, ayniqsa, yaqqol namoyon bo„lishi mumkin.
O„rish ishlarini ikki usulda bajarish mumkin: to„la pishish bilan kombaynda 
o„rish yoki urug„lik maydonlarda mum pishish davrida maxsus jatkalar bilan o„rib, 
quriganidan so„ng kombaynda yanchib olish maqsadga muvofiq.