2 O„zbekiston respublikasi oliy va o„rta maxsus ta‟lim vazirligi

Qishga va sovuqqa chidamliligi. 
Qishga chidamliligi deb
- keng ma‟noda 
o„simliklarning qish va erta bahor davrlarida noqulay ob-havo sharoitlariga 
chidamlilik qobiliyatlariga aytiladi.
O„simlikning qish davrida uzoq muddatli past haroratga chidab turish 
qobiliyati - 
sovuqqa chidamliligi
dyeyiladi. Sovuqqa va qishga chidamlilik bu 
murakkab fiziologik jarayon bo„lib hisoblanadi va ular irsiy xususiyatlarga va 
tashqi sharoit xususiyatlariga bog„liq.
O„simliklarni qishga tayyorlash paytida ularning tinim holatiga o„tishi 
boshlanadi va bunda o„sish jarayonlari to„xtaydi va tezda moddalar almashinuvi 
pasayadi.
O„simliklarning chiniqishi yaxshi, aniq quyoshli kunda, sovuq kechada 
yaxshi o„tadi. Chiniqish davrida kuzgi bug„doy to„qimalarida erkin va bog„langan 
auksinlarning kamayishi kuzatiladi, xujayralarda esa shakarning to„planishi yuz 
beradi bu o„z navbatida sovuqning zararidan saqlaydi.
Issiqlikka chidamliligi. 
Bu ham xuddi sovuqlikka chidamlilik singari 
o„simlikning suvsizlanishi natijasida ko„tariladi. Yuqori haroratning to„g„ridan-
to„g„ri o„simlikka ta‟siri xavfli emas. Bu ayniqsa pishish davrida xavfli bo„lishi 
mumkin, bunda unning non pishirish sifatlari bo„zilib ketadi.
Donni quritganda yuqori harorat qo„llanganda xuddi yuqoridagidek singari 
non qilish sifatiga ta‟sir qiladi. Yuqori harorat ta‟siri natijasida o„simliklarning 
issiqlikka chidamliligiga ta‟sir qiladi. 
 
Kasalliklar va zararkunandalari. Kasalliklari.
Yuqori hosil olishga 
kasalliklar juda katta zarar yetkazadi. Bulardan eng asosiylari quyidagilar: qattiq 
qorakuya (donni zararlaydi), chang qorakuya (boshoqni zararlaydi), qo„ng„ir barg 
zang kasalligi, poya chiziqli zang kasalligi, sariq zang (barg va boshoqni 
zararlaydi), fuzarioz (barglarida g„ubor hosil bo„ladi) sklerotiniya (barg va 
poyalarida qora dog„lar paydo bo„ladi), un shudring, ildiz chirish.