2 O„zbekiston respublikasi oliy va o„rta maxsus ta‟lim vazirligi

Sovuq urishi. 
O„zbekiston sharoitida sug„oriladigan yyerlardagi kuzgi don 
ekinlari yaxshi rivojlanadi. Shuning uchun ham yaxshi qishlab chiqadi. Lalmikor 
yerlarning tog„oldi va tog„li zonalarida hamda pastlik zonalarga o„tadigan 
tumanlarda kuzgi ekinlar sovuq o„rishi ta‟sirida nobud bo„ladi.
Sovuq urib ketishining sababi shundaki, past harorat ta‟sirida o„simliklarning 
hujayra va hujayra oraliqlarida muz hosil bo„ladi. Natijada, protoplazmadagi suv 
ko„tarilib chiqadi, protoplazmada esa xujayra shirasining konsentratsiyasi oshib 
ketadi va suvsizlanish hodisasi yuz beradi. Shu tufayli bargning hujayra va 
to„qimalari nobud bo„ladi.

---

81 
Sovuq urib ketishining oldini olish uchun sovuqqa chidamli navlarni ekish, 
tuproqni sifatli qilib ishlash, yerga kaliyli, fosforli o„g„itlarni solish, urug„ni eng 
qulay muddatlarda ekish, ixota daraxtzorlarni barpo etish, qorni to„sish kabi 
tadbirlar katta ahamiyatga ega.
Urug„larning mog„orlab qolishi. 
Lalmikor yyerlarda yog„ingarchilik kam 
bo„lgan yillari urug„lar mog„orlab qolishi mumkin. Mog„or zamburug„lari tuproq 
havosining nisbiy namligi yuqori bo„lgan sharoitda, urug„lar uchun namlik yetarli 
darajada bo„lmaganda urug„ murtagining tanasida rivojlanadi, namlikning 
yetishmasligi tufayli urug„larning to„la va ko„karib chiqishiga to„sqinlik qiladi. 
Zamburug„ tanasining murtak tanasiga kirib olishi donlar yanchilganda, urug„lik 
don tozalanganda ularning zararlanishiga sabab bo„ladi. Kuzda harorat yuqori 
bo„lsa mog„or bilan zararlanishga sharoit qulay bo„ladi. Mog„or zamburug„lari 
ko„pincha himoya to„qimalari bo„lmagan ildizchalarni zararlaydi. Urug„ juda 
chuqurga ekilganda (10 sm) maysalar juda ko„p nobud bo„ladi.
Kuzgi ekinlar tuproqning haydalma qatlamida nam doim 7,5-8,0% miqdorda 
saqlanib turganda maysalar paydo bo„lguncha siyraklanish hollari juda kam bo„ladi. 
Urug„lar mog„orlab qolishining oldini olish uchun agrotexnik tadbirlarini to„g„ri 
o„tkazish lozim.