2 O„zbekiston respublikasi oliy va o„rta maxsus ta‟lim vazirligi

Navlari:
 
(2016 yil Davlat Reestrida qayd etilgan navlari) “Geya”, “Dimitra”, 
“Lodi”, “Emiliana”,
“
Aridnaya”, “Boygul”, “Viktoriya”, “Karakalpakskaya-15”, 
“Tashkentskaya 
1”, 
“Tashkentskaya 
1728”, 
“Tashkentskaya 
2009”, 
“Tashkentskaya 3192”, “Xivinskaya mestnaya”, “Xorezmskaya 2”.
 
Yetishtirish texnologiyasi 
Almashlab ekishdagi o„rni
. 
Beda, g„o„za, kanop, sholi, makkajo„xori, 
boshoqli don, poliz, sabzovot ekinlardan bo„shagan erlarga ekiladi. Ildizi beda 
bilan bir xil rivojlangan o„simliklardan keyin ekilmagani ma‟qul. Bir yerda beda 

---

235 
8-10 yilgacha o„sishi mumkin, ekilgan yerga beda 5-6 yildan keyin qayta ekilishi 
mumkin.
Yyerga ishlov berish
. 
Beda ekish uchun yer kuzda haydaladi. Kuzgi 
shudgorlash ishlari esa o„tmishdosh ekin turiga bog„liq bo„ladi. Tuproq namligini 
hisobga olib o„tmishdosh ekinni hosil yig„ishtirilgandan keyin sug„orish ham 
mumkin, bundan keyin yerni ishlash oson bo„ladi. Toza yerlarda sug„orishdan 
keyin yer 25-27 sm chuqurlikda haydaladi. Begona o„tlar bilan zararlangan 
tuproqlarda sug„orishdan keyin yer maxsus ag„darg„ichli lushchilnik yoki otvalsiz 
plugda 6-8 sm chuqurlikda yumshatiladi. Bu tadbir tuproqning ustki qismidagi 
namni saqlaydi, dalani begona o„t va zararkunandalardan ancha tozalaydi, o„tning 
urug„i ko„karib chiqadi, so„ngra shudgorlanganda yo„qotiladi.
Yer haydashdan oldin mineral va organik o„g„itlar solinadi. Bahorda shudgor 
borona qilinadi, bu tuproqdagi namlikni saqlab qoladi, dalani o„tdan tozalaydi. 
Tuproqning turi va zichligiga qarab engil yoki o„rtacha og„ir borona ishlatiladi. 
Begona o„tlar ko„p o„sgan bo„lsa yoppasiga kultivatsiya o„tkaziladi. Kultivatorga 
borona tirkaladi, urug„ bir tekisda ekilishi uchun g„ovak tuproqlarda so„ngra mola 
bosiladi.
Beda sho„rlangan tuproqlarda ekilgan bo„lsa, sho„ri albatta yuviladi. Beda 
ekiladigan yer tekis va toza bo„lishi lozim.