2 O„zbekiston respublikasi oliy va o„rta maxsus ta‟lim vazirligi

Sholini o„g„itlash
. 
Sholi azotli o„g„itlarga, ayniqsa, ammoniy shaklidagi 
azotga, jumladan, ammoniy xlorid, shuningdek, mochevina, kalsiy sianamid kabi 

---

161 
amid shaklidagi o„g„itlarga talabchan o„simlik. Chunki, bular tuproqda o„zgarib, 
ammoniy azotga aylanadi.
Fosforli o„g„itlar solish miqdori ular tarkibidagi o„simliklarga oson 
singadigan holatdagi fosfor miqdoriga qarab, gektariga 60-90 kg dan 120-150 kg 
gacha belgilanadi.
Azotli o„g„itlar fosforning oson o„zlashadigan holatga o„tishiga imkon 
beradi. Shuning uchun ham fosforli o„g„itlar 1:1, 1:0,7 nisbatda solinadi.
Sholiga kaliyli o„g„itlardan, odatda kaliy xlorid (tarkibida 52-60% K
2
O 
bo„lgan, kaliy sulfat 30-40% tuz bo„lgan) solinadi.
Eskidan haydalib kelinayotgan o„tloq tuproqli erlarning har gektariga 180 kg 
azot, 120 kg fosfor solinadi. O„t poyalarning har gektariga 90-100 kg azot, 120-140 
kg fosfor, ag„darib haydalgan o„t poyalarga 11120-150 kg azot va 110-130 kg 
fosfor solish tavsiyaqilinadi. Ikkinchi va uchinchi yili gektariga 90-120 kg dan 
kaliy ham solinadi.
Ekish. 
Ertagi sholi 5 sm chuqurlikdagi tuproq qatlamining va suvning 
o„rtacha harorati 12 °C ga yetganda, ya‟ni sovuq bo„lish xavfi o„tib kyetgandan 
keyin ekiladi. Yoppasiga ekish esa tuproq va suvning o„rtacha harorati 14-16 ga 
yyetganda boshlanadi, aprel-iyunning birinchi o„n kunligida ekiladi, 
Sholi ekishni nihoyatda qisqa muddatlarda - uzog„i bilan 10-15 kun ichida 
tugallash lozim. Agar eng qulay muddatdan 10-12 kun oldinroq ekilsa, hosil 5-
10%, 10-20 kun kech ekilsa, 15-45% kamayadi. Sholi mashinalarda oddiy usulda 
qatorlab va sochma usulda ekiladi. Hozirgi paytda O„zbekistonda don seyalkasida 
qatorlab ekish keng tarqalgan. Suv bostirilmagan pollarga qator oralarini 15 va 7,5 
sm dan qoldirib yoppasiga qatorlab ekishda disk-soshnikli SU-4,2: SUB-48, SZT-
3,6 kabi don seyalkalaridan foydalaniladi va urug„ yuza 1-2 sm chuqurlikka 
ko„mib ketiladi.