Axborot texnologiyalari, tarmoqlar va telekommunikatsiyalar

Nano ashyolarning interneti ilovalari 
Qishloq xo‘jaligi Nano internet ashyolar texnologiyasi hosildorlik va tuproq 
haqidagi muhim ma’lumotlarni kuzatish orqali aniq dehqonchilikni amalga 
oshirish uchun qo‘llanilishi mumkin. Nanosensorlar real vaqt rejimida hosilning 
unumdorligi va o‘sishi, tuproq namligi va sifati, insektitsidlar va pestitsidlarni 
tartibga 
solish 
haqida 
ma’lumot 
to‘plashi 
mumkin. 
Nanosensorlar 
markazlashtirilgan tizim yordamida qo‘y, sigir va ot kabi yetishtiriladigan 
hayvonlarning holatini kuzatish uchun moslashtirilishi mumkin.Nanoqurilmalar 
yordamida fermerlar o‘z hayvonlarining farovonligi haqida batafsil ma’lumot 
to‘plashlari mumkin, bu ularga dori-darmonlar va oziq-ovqat mahsulotlarini sotib 
olishda aqlli qarorlar qabul qilishga yordam beradi. 
Sog‘liqni saqlash sektori Nano internet ashyolarning bemorning sog‘lig‘i va 
fiziologik faolligini osongina kuzatib boradigan tanadagi nanosensorlarni 
qo‘llaydigan Body Sensor Network (BSN) yaratish uchun ham ishlatilishi mumkin. 
Nanosensorlar tomonidan olingan ushbu ma’lumotlarni shifokorlar bilan birga 

---

International scientific conference "INFORMATION TECHNOLOGIES, NETWORKS AND 
TELECOMMUNICATIONS" ITN&T-2022 Urgench, 2022y April 29-30 
378 
bemorlar taqiladigan gadjetda ko‘rishlari mumkin. IoNT dan foydalangan holda, 
shifokorlar ham, bemorlar ham real vaqt rejimida sog‘liqni saqlash bo‘yicha 
muhim ma’lumotlarini olishlari mumkin. Bunday ma’lumotlar tibbiy hisobotlarni 
tayyorlashda va bemorga muayyan operatsiyalarning ta’sirini olishda juda foydali 
bo‘lishi mumkin.Nanosensorlarni samarali boshqarish mumkin bo‘lmagan 
infektsiyalarni tozalash uchun qo‘llash mumkin.Bundan tashqari, nanosensorlar 
nafas olishni haroratni kuzatishni monitoring qilishda ham xizmat qiladi. [1] 
Oziq-ovqat mahsulotlari sifatini nazorat qilish Nanosensorlar ishlab 
chiqarilgan oziq-ovqatning holati, salomatligi va sifatini tekshirish uchun 
ishlatilishi mumkin. Soda shishasiga o‘rnatilgan nanosensor suyuqlikning 
kogerentligini ko‘rsatishi va ichimlikda axlat bor-yo‘qligini aniqlashi mumkin. 
Bundan tashqari, nanosensorlar har bir shishada kerakli komponentlarning kutilgan 
hajmiga ega yoki yo‘qligini ta’minlashi mumkin. 
Atrof-muhitni kuzatish Ob-havoning o‘zgarishi ta’siri tufayli ko‘plab 
sutemizuvchilar allaqachon yo‘q bo‘lib ketgan. Demak, ob-havo o‘zgarishi va shu 
tariqa global isish ta’sirini kamaytirish vaqt talabidir. Nanosensorlar parklar, 
aeroportlar, temir yo‘l vokzallari, avtobus bekatlari va ovqatlanish joylari kabi 
jamoat joylarida mavjud bo‘lgan havo ifloslanishi va issiqlikni aniq kuzatish va 
tekshirishi mumkin. Nanosensorlar, boshqaruv va aqlli shaharlar tomonidan 
yig‘ilgan ma’lumotlardan foydalanish uglerod chiqindilari va ob-havo haqida keng 
qamrovli hisobotlarni yaratishi mumkin.[2] 
Aqlli uylar va kompaniyalar Nano internet ashyolarning aqlli uylar va 
kompaniyalarni yanada oqilona yaratishi mumkin. Misol uchun, aqlli uyingizda 
gaz sizib chiqayotganini aytaylik, u holda bu nanosensorlar bu gaz sizib chiqishini 
aniqlab, uy egasini yaqin atrofdagi o‘t o‘chirish stantsiyasi va tez yordam kabi 
favqulodda xizmatlar bilan xabardor qilishi mumkin. Bundan tashqari, 
nanosensorlar ma’lum haroratni ushlab turishi, zararli gazlarni tanib olishi va 
kompaniyalarda uglerod chiqindilarini nazorat qilishi mumkin. Shu sababli, nano 
ashyolarning 
interneti 
fabrikalar 
va 
uylaringizda 
himoyani 
yaxshiroq 
ta’minlaydi.[2] 
Maxfiylik va xavfsizlik Nanoqurilmalar o‘z tartib-qoidalari va to‘g‘ri 
ishlashi uchun jismoniy shaxslarning shaxsiy ma’lumotlarining asosiy qismidan 
foydalanganligi sababli, bu yerda asosiy masalalar maxfiylik va xavfsizlik bilan 
bog‘liq. buni e’tibordan chetda qoldirib bo‘lmaydi va hal qilinishi kerak. Nano 
ashyolar Interneti infratuzilmasidan foydalanayotganlar o‘z ma’lumotlariga kimlar 
kirishi va bu ma’lumotlardan qanday foydalanishi haqida xabardor qilinishi kerak. 
Shuningdek, to‘plangan ma’lumotlar zamonaviy kiberxavfsizlik qoidalari va 
shifrlash bilan xavfsiz joyda to‘planishi kerak.Agar cheklovsiz qoldirilgan bo‘lsa, 
kiberjinoyatchilar ushbu maxfiy ma’lumotlarga noqonuniy kirishlari mumkin. 
Kiberxavfsizlik hujumi sodir bo‘lgan taqdirda, foydalanuvchilar kim javobgarlikka 
tortilishi mumkinligini va qanday yumshatish siyosatini amalga oshirish 
mumkinligini bilishni xohlashlari mumkin. Shunday qilib, IoNT dizaynerlari IoNT 
qurilmalarini ommaviy ishlab chiqarish va ishlatishdan oldin ushbu masalalarni 
o‘rganishlari kerak. 

---

International scientific conference "INFORMATION TECHNOLOGIES, NETWORKS AND 
TELECOMMUNICATIONS" ITN&T-2022 Urgench, 2022y April 29-30 
379 
Xulosa qilib shuni yozish mumkin IoNT kelajak texnologiyalari 
rivojlanishiga katta burulish olib keladi.Asosan aqlli uylar .aqlli ofis va aqlli 
shaharlar berpo etishda keng qo‘llaniladi unung kichikligi va energiya sarfi kamligi 
qurilma va texnologiyalar juda ham qulay joylashadi.