Ключевые слова:
дизартрия, логопедия, иннервация, недостаток речи,
воспаление мозга головы.
METHODS OF APPLICATION OF Cognitive Processes in Speech
Impaired Children
Gulyamova A.A. - Teacher of Tashkent State Pedagogical University
TOSHKENT DAVLAT PEDAGOGIKA UNIVERSITETI ILMIY AXBOROTLARI 2021/ 8 - SON
235
Annotation.
Theoretical and practical study of the role of modern
technologies in the development of cognitive processes in children with dysarthria of
preschool age, speech disorders, methodological recommendations. The article
briefly states that one of the most effective ways to develop speech in children with
speech defects is to use modern technology and be able to use it correctly.
Key words:
dysarthria, speech therapy, innervation, speech deficiency,
inflammation of the brain.
Hozirgi kunga kelib bolalarda turli xil nutq kamchiliklari uchrab turadi.
Ularning sabablari esa turlichadir. Nutqdagi kamchiliklar esa bolalarning muomila
qilish va o‗qitish uchun salbiy ta‘sir ko‗rsatadi. Logopediyada turli xil nutq
nuqsonlari uchrab turadi, shulardan biri nutq apparati innervatsiyasining organik
buzilishi sababli nutqning talaffuz tomonidan buzilishi – dizartriya nutq kamchiligi
sifatida uchraydi[1]. Dizartriya markaziy xarakterdagi organik nutq buzilishi
hisoblanadi. Dizartriyada nutq a‘zolarining kam harakatlanishi natijasida nutq
tovushlari artikulyatsiyasi qiyinlashadi, ovoz nafas buzilishlari hamda nutqning
sur‘ati, ritmida hamda ifodaliligida o‗zgarishlar kuzatiladi.
Quyidagi sabablarga ko‗ra dizartriya nutq kamchiligi nomoyon bo‗ladi.
Bosh miyaning yallig‘lanishi;
Miyada qon aylanishining buzilishi;
Bosh miya shikastlanishlari;
Dizartriya nutq kamchiligini muammolarini o‗rganish bo‗yicha qilingan
muvaffaqiyatlarga qaramasdan bu tushuncha xali ham to‗liq ifodalangan emas.
Ayniqsa maktabgacha tarbiya yoshidagi dizartriya nutq kamchiligiga ega bo‗lgan
bolalarning bilish jarayonlarini rivojlantirishning psixokorreksion texnologiyalari
zamonaviy logopediyaning dolzarb muammolaridan biri hisoblanadi. Bolalardagi
nutq kamchiliklarini erta aniqlash, ularni bilish faoliyatlarini chuqur o‗rganish va о‗z
vaqtida korreksion ish olib borish, bolalarning bilimlarni chuqur о‗zlashtirishda ortda
qolishlarini oldini olish va nutq kamchiliklarini bartaraf etishda muhim rol o‗ynaydi.
Murakkab nutq kamchiligi bo‗lmish dizartriya ko‗pgina hollarda bolalar serebral
falajlanish xastaligining yo‗ldosh namoyon belgisi hisoblanib, butun tayanch-harakat
tizimidagi nuqsonlar o‗z- o‗zidan artikulyatsion apparat innervatsiyasiga ko‗rsatgan
patologik ta‘siri natijasida dizartrik bola nutqida murakkab kamchiliklarga sabab
bo‗ladi. Bu muammo o‗z o‗rnida yana qator muammolar yigindisini (nutqiy,
psixologik, ijtimoiy, intellektual va hakazo...) ham keltirib chiqarishi kuzatilishi
mumkun[2].
Murakkab nutq kamchiligi bo‗lmish dizartriya ko‗pgina hollarda bolalar
serebral falajlanish xastaligining yo‗ldosh namoyon belgisi hisoblanib, butun
tayanch-harakat
tizimidagi
nuqsonlar
o‗z-o‗zidan
artikulyatsion
apparat
Do'stlaringiz bilan baham: |