N. S. Gaipova, M. Z. Ismatullayeva, A. S. Axmetova, X. Z. Ismatullayeva tikuv chilik

Angishvonalaming oMchamlari
2 — jadval
N om eri
Katta
Kichik
Balandligi
Dicnnetri D, mm
Diametri D, mm
m m
15
11
15-19
3
16
10
15-20
4
17
13
15-20
5
18
14
15-21
8
17
14
15-21
10
18
15
15
12
19
16
15
Gazlama va materiallami bichish mexanizasiyalashtirilgan ko‘plab 
ishlab chiqarish sharoitida qaychilar asosan detallaming chetini qirqib 
tekislash, yoki ip larn i uzish uchun ishlatiladi. Kiyim yakka 
buyurtmalar bo'yicha tikiladigan atelyelarda esa qaychi bilan gazlama 
bichiladi, detallaming chetlari tekislanadi, qo‘lda bajariladigan boshqa 
operasiyalar amalga oshiriladi.
Tikuvchilikda foydalaniladigan qaychilar 8 nomerli bo'ladi. 
Q aychining nom eri bajariladigan operasiyaga va bichiladigan 
gazlamaga qarab tanlanadi. Qaychilar g‘irchillamay ochilib yopilishi, 
tig‘i boshidan oxirigacha birdek yaxshi qirqishi lozim. Iplarning uchi 
maxsus qaychilar bilan qirqiladi.
Santimetrli lenta yumshoq rezinalangan lenta bolib, ikkala tomoni 
santimetr va millimetrlarga boMingan: u odam gavdasidan o ‘lcham 
olish va kiyim detallarini o'lchash uchun ishlatiladi. Ish jarayonida 
lenta cho‘zilishi mumkin boMgani sababli uni vaqti - vaqtida tekshirib 
turish kerak. Faqat bitta lentadan foydalanish zamr, aks holda o ‘lchash 
har - xil chiqishi mumkin.
Andazalar karton yoki boshqa materiallardan tayyorlangan kiyim 
detallaridan iborat. Andaza etalonlar, ish andazalar va qo‘shimcha 
andazalar bo'ladi.
Andaza - etalonlardan detallar konturlarini gazlamaga tushirishda 
foydalanilmaydi. Ular faqat ko'plab ishlab chiqarishda ishlatiladigan
12

---

andazalar komplektini tayyorlash va tekshirishda qo'llaniladi. ish 
andazalari yordamida gazlamalarga detallar konturlari tushiriladi, 
kiyim detal lari n i to ‘g ‘ri biriktirish uchun kontrol kertm alar 
belgilanadi.
Q o‘shimcha andazalar tikuvchilik sexlarida vitachkalar, petlyalar, 
tugmalar o‘mini, bortlar, yoqalar burchaklarini belgilash (bo'rlash) 
uchun ishlatiladi. Bichish va olchab ko‘rishdagi chiziq hamda belgilar 
bo‘r bilan tushiriladi. Tikuvchilik sanoati uchun har - xil rangli 
bo'rlar ishlab chiqariladi. Chiziqlar ingichka chiqishi uchun booming 
chetlarini o ‘tkirlab turish kerak.
Bo‘r bilan chiziq chizish uchun uni butun sirti bilan chizgMch 
yoki andazaga taqab, uchi gazlamaga tik ushlanadi. Bo‘r bilan chiziq 
tushirishda bo'r o‘zimizdan nariga yurgiziladi.
Detallarni chiziqning ichki tomonidan qirqish lozim. Ba’zan bo‘r 
o ‘rniga uchi o ‘tkirlangan quruq sovundan foydalaniladi.