O„zbekiston respublikasi oliy va o„rta maxsus ta‟lim vazirligi toshkent moliya instituti “moliya” kafedrasi

 
14.2. Ta‟lim tizimi muassasalarini moliyaviy ta‟minlashda davlat byudjeti va 
boshqa manbalarning ahamiyati. Ta‟lim tizimi xarajatlarining respublika 
byudjeti va mahalliy byudjetlardan amalga oshirilishi
 
Ta‘lim – bu jamiyatning strategik resursi va davlat hamda jamiyat qurilishida 
muhim ustuvorlik ekanligini hisobga olib, ta‘lim tizimini boshqarishda davlat 
yetakchi rol o‗ynaydi.
 
Bugungi kunda ta‘lim tizimini moliyalashtirishning ko‗pkanalli tizimi 
shakllangan bo‗lib, moliyaviy resurslarning quyidagi manbalariga ega (14.3-rasm): 
Davlatdan moliyalashtirish manbalari: 

davlat (respublika va mahalliy) byudjeti; 

davlat maqsadli jamg‗armalari (masalan, Kitob jamg‗armasi, Bolalar sportini 
rivojlantirish jamg‗armasi (ma‘lum davrlarda), Ta‘lim va tibbiyot muassasalarining 
moddiy-texnika bazasini rivojlantirish jamg‗armasi). 
Nodavlat moliyalashtirish manbalari: 

to‗lov-kontrakt asosida o‗qitishdan tushgan mablag‗lar; 

ta‘lim muassasalarining o‗z tadbirkorlik faoliyatidan daromadlari va 
tushumlari; 

xorijiy kreditlar va grantlar; 

ota-onalarning (o‗qitish uchun) to‗lovlari, qo‗shimcha pullik ta‘lim; 

jamoatchilik yordamlari; 

boshqa xususiy manbalar (masalan, tadbirkorlar va homiylarning, hayriya 
tashkilotlarining moliyaviy yordamlari). 

---

198 
 
14.3-rasm. Ta‟lim tizimini moliyalashtirish manbalari
82
Mamlakatimizda sog‗lom va barkamol avlodni voyaga yetkazish hamda 
ularning huquqlarini muhofaza qilish borasida keng ko‗lamli ishlar amalga oshiril-
moqda. Xususan, 2015-2020-yillar mobaynida davlat byudjetining qariyb 60 foizi 
ijtimoiy sohalarga yo‗naltirilganligi, uchdan bir qismi ta‘lim sohasiga safarbar qili-
nayotganligi ham kelajagimiz vorislariga bo‗lgan g‗amxo‗rlikning yorqin ifodasidir. 
Bundan tashqari, davlatning maqsadli jamg‗armalari (Kitob jamg‗armasi, 
Bolalar sportini rivojlantirish jamg‗armasi, Ta‘lim va tibbiyot muassasalarining 
moddiy-texnika bazasini rivojlantirish jamg‗armasi), davlat tomonidan ta‘limning 
taraqqiyotiga jalb qilinadigan qarz mablag‗lari (davlat ta‘lim tizimini rivojlantirishga 
mo‗ljallangan xorijiy kreditlarning qaytarilishini kafolatlaydi) va grantlar davlat 
mablag‗lari kabi ishlatiladi.

82
Nurmuxamedova B.I, Srojiddinova Z.X. ―O‗zbekiston Respublikasida ta‘lim xarajatlarini rejalashtirish‖. T.: ―Info 
Capital Group‖. 2013. B.17.