Geog 1 (38-янги). p65

Atama, tayanch tushuncha va nomlar
Geografik xarita, masshtab, atlas, globus, Beruniy, M. Be-
xaym,  Hoji  Yusuf Hay’atiy, H. Hasanov, I. Y. Oshev.
Nazorat uchun savollar
1. Geografik xaritalar qanday turlarga bo‘linadi?
2. Geografik  xarita  masshtabiga ko‘ra qanday turlarga  bo‘li-
nadi?
3. Dastlabki atlas va globus kimlar tomonidan yaratilgan?
Amaliy topshiriqlar
1. Maktabingizdan uyingizgacha bo‘lgan masofani 
1 : 10 000
masshtabda aks ettiring.
2. Atlas va xaritalarning turlarini chizmada aks ettiring.

---

10
 GEOGRAFIK QOBIQ
3- §. Geografik qobiqning
chegaralari, xususiyatlari
Geografik qobiq va uning chegaralari. Atmosferaning quyi
qatlami — troposfera, litosferaning ustki g‘ovak qatlami, gid-
rosfera va biosferalarni o‘z ichiga olgan hamda  o‘zaro ta’sir etib
turadigan yaxlit qobiq Yerning geografik qobig‘i deb ataladi.
Geografik qobiqning yuqori va quyi chegarasini, uning qa-
linligini turli olimlar turlicha o‘tkazishadi va belgilashadi. Ko‘p
olimlar geografik qobiqning yuqori chegarasini troposferaning
yuqori qismidan o‘tkazishadi va uning qalinligini 30 — 35 km
deb hisoblashadi. Aniqlanishicha, geografik qobiqning yuqori
chegarasi ozon pardasiga, pastki chegarasi esa g‘ovak jinslari-
ning tag qismiga to‘g‘ri keladi. Ozon pardasi Yerdagi orga-
nizmlarni Quyoshning ultrabinafsha nurlaridan muhofaza qiladi.