Namangan davlat universiteti filologiya fakulteti n

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

---

59 

 

III.  BOB.  NEMIS  TILI  O'RGATISH  JARAYONIDA  METODIKANING 

ASOSIY TUSHUNCHALARINING AMAL QILISHI 

III. 1Nemis tili o'rgatish jarayonida tarixiy metodlaridan foydalanish. 

Audiolingval   metodning bir darslik misolidagi asosiy xususiyati. 

Endi  misol  tariqasida  bir  darslikni  ko'rib  chiqaylik.  Bunda  quyidagilarga  e'tibor 

qaratiladi: 

- darsda o'rganiladigan matn 

- grammatik material bayoni 

- mashqlar  

- dars qurilishi 

- mundarija (o'quv materiali taqsimoti) 

1. Darsda o'rganiladigan matn. 

Darslikda kiritilgan har bir matn uchun quyidagi uch omil muhim hisoblanadi:                   

1. Materialni qog'ozga tushirish. 

Matn  qanday  bosilgan  (sarlavha,  borttirishlar,  bo'linishlar)?  Rasmlar  mavjudmi?  So'z 

va  matn  qanday  munosabatga  kiritilgan?  (bu  masalalar  ayniqsa,  asliy  (original)  

matnlar darslikka kiritilgan bo'lsa, muhim ahamiyatga ega) 

2. Materialning xususiyati (til uslubi) 

Har  bir  matn  turi  alohida  til  xususiyatiga  ega.  Masalan,  taom  tayyorlash  retseptida 

ko'pincha buyruq mayli yoki otlashish shakli qo'llaniladi: Reklamada esa juda "shirin" 

yildan (solishtirish, metafora, bo'ttirish) va yangi so'z yasash usullaridan foydalaniladi. 

3. Matn funksiyasi  

---

60 

 

Har  bir  matn  ma'lum  maqsad  uchun  tuziladi,  masalan,  poyezd  harakati  haqidagi 

axbootni  aks  ettirish(qatnov  jadvali),  maxsulotning  foydaliligini  ko'rsatish  (reklama), 

axborot  berish  (gazeta  xabari),  ma'lum  ishni  bajarish  uchun  ko'rsatma  berish 

(foydalanish uchun tavsiya) yoki biron voqeani bayon qilish (hikoya, ertak). 

Darslikda  ta'limiy  funksiyani  bajarish  uchun  mo'ljallangan  matnlar  mavjud.  Ular 

grammatikaning  ma'lum  mavzusini yoki til hodisasiga oid  ma'lum  misolni aks ettirish 

uchun hizmat qiladi. 

Misol tariqasida quyidagi matnni ko'rib chiqamiz.