Namangan davlat universiteti filologiya fakulteti n

 

Metod  termini  "ta'lim  usullari  yig'indisi"  va  "ta'limning  yo'nalishi"  ma'nolarida 

qo'llanadi. Birinchi ta'lim nazariyasida ishlatilsa (mas. og'zaki nutq o'rgatish metodlari, 

talaffuz  o'rgatish  metodlari),  ikkinchi  ma'noda  uni  o'qitish  metodikasi  tarixiga  oid 

asoslarda  uchratamiz.  Mas.  chet  til  o'qitishning    tarjima  metodi,  to'g'ri  metod,  ongli 

qiyosiy metod, audiovizual metod va h.k. 

Metodika  ilmini  rivojlantirish  va  uni  yuksak  pog'onalarga  ko'tarishda  L.V  sherbaning 

shogirtlari va izdoshlari (I.V. Raxmanov, V.S. Setlin, A.A.Mirolyubov,o'zbek olimlari 

va boshqalar) ning hissasi ulkandir.   

 Prof. Yefim Izrailevich Passov fikricha, metod o'quv jarayonida qo'yilgan maqsad sari 

yo'naltirilgan  va  nutq  faoliyati  turlari  bilan  bog'liq  prinsiplar  sitemasidir.  Demak, 

prinsiplar  metodni  shakllantiradi.  Bu  yerda  keng  ma'nodagi  metodik  yo'nalish  haqida 

so'z boryapti. (Passov, 1991)  

Prof.  Y.I.Passov ta'biricha "prinsip-o'qitish jarayoni atalmish binoning poydevoridir''. 

Tabiatda  prinsiplar  yo'qligi,  faqat  qonunlar  borligi  haqida  bilish  nazariyasida 

ma'lumotlar  keltiriladi.  Prinsip  "asos  bo'ladigan  yo'l-  yo'riq,  qonun-  qoida"  ma'nosida 

ishlatiladi. Ta'limshunoslikda xilma-xil prinsiplar tizmasi bayon etiladi.  

 Prinsip    tushunchasi  bevosita  o'quv  jarayonini  aks  ettiruvchi  metodik  hodisani 

ifodalaydi,  metod  esa  prinsiplar  yig'indisining  mavhumlashgan  umumlashmasidir. 

---

72 

 

Mas. og'zaki  nutqning  ilgarilashi prinsipi,  til tajribasini  hisobga olish prinsipi  kabilar. 

Prinsip uch guruhni tashkil etadi: pisixologik, didaktik va sof metodik prinsiplar.  

 Metodik  usul  yanada  kichik  tushuncha  bo'lib,"yangi  so'zning  ma'nosini  ochish 

usullari", "til materialini o'rgatish usullari" singari birikmalar uchraydi.  

Strategiya  -yunoncha-strategia  (stratos-qo'shin  +ago  yetaklayman)    -  ta'limjarayonini 

boshqarish,  ya'ni  yo'lga  solib  turish:  o'qitish~si    (umumiy  yo'nalish-  ta'limmaqsadi): 

o'qitish~ si taktikasi ,texnologiyasi.