Sh. R. Xolmoʻminov mehnat bozori iqtisodiyoti

toʻqqizinchi blokda
olib boriladi. U iqtisodiyotning turli 
tarmoqlari va mulkchilik shakllarida ishchi kuchiga talab va taklifning 
nisbatini prognozlashtirishga bag‘ishlangan. Bu yerda koʻp omilli tahlil 
yordamida jonli mehnatga talab va taklif oʻrtasidagi ratsional nisbatga 
erishishga bevosita ta’sir etuvchi omillarini tanlash zarur. Ularga 
quyidagilar kiradi: ish joylari miqdorining oʻzgarishi, iqtisodiyotning 
tarkibiy oʻzgarishlari, mehnatning fond va energiya bilan ta’minlanishi, 
mulkchilikning turli xil shakllari rivojlanishi, mehnat resurslarining 
soni, bandligi, malakasi, safarbarligi va raqobatbardoshligi oʻzgarishi va 
boshqalar.
Ishchi kuchiga talab va taklif oʻrtasidagi ratsional nisbatni 
aniqlash – aholi bandligini ishonchli prognozlashtirishning yakuniy 
natijasidir. Bunday hisob-kitoblarni faqat iqtisodiy-matematik uslublar 
va prognoz modellarini toʻg‘ri ishlab chiqish hamda tatbiq etish yoʻli 
bilan amalga oshirish mumkin. 
Qisqacha xulosalar
 
Prognozlashtirishning mazkur metodologiyasini tatbiq etish 
mehnatga layoqatli aholi bandligining ishonchli prognoz rejasini taqdim 
etishga, ishchi kuchi talab va taklifining prognoz holatini aniqlashga va 
ular oʻrtasidagi ratsional nisbatlarni belgilashga, kadrlarni tayyorlash va 
qayta tayyorlash miqdorini topishga olib keladi. 
Prognozlashtirish natijalari mehnat bozori faoliyatining maqsadli 
kompleks dasturini axborotlar bilan ta’minlashni ham yaxshilaydi. 

---

88 
Nazorat va muhokama uchun savollar 
 
1. Mehnat bozoridagi ishchi kuchiga talab va taklifni 
prognozlashtirishning ahamiyati nimada? 
2. Ishchi kuchiga talab va taklif qanday bloklar asosida 
prognozlashtiriladi ? 
3. Iqtisodiyot tarmoqlari boʻyicha xodimlarning ish bilan bandligi 
qanday prognozlashtiriladi? 
4. Prognozlashtirishda qanday modellar va usullardan foydalanish 
mumkin?