O„zbekiston respublikasi oliy va o„rta maxsus ta‟lim vazirligi toshkent moliya instituti “ davlatiy moliya

 
9- mavzu. O‟zbekistonda byudjet-soliq siyosatini takomillashtirishning fundamental 
asoslari (ustuvor yo‟nalishlari) 
Byudjet-soliq siyosatini takomillashtirish fundamental asoslari (ustuvor yo‘nalishlari)ni 
yaratish (belgilash)ning ob‘ektiv zarurligi. Byudjet-soliq siyosatini takomillashtirishning 
fundamental asoslari (ustuvor yo‘nalishlari) – bu siyosatning o‘ziga xos kompasi va uning 
muvaffaqiyati garovi.
Amir Temur va boshqa ajdodlarimiz o‘gitlarida Byudjet-soliq siyosatini takomillashtirish 
fundamental asoslari (ustuvor yo‘nalishlari)ning yaratilganligi (belgilanganligi). Ularning asosiy 
g‘oyalari. 
O‘zbekiston Respublikasi birinchi Prezidenti I.A.Karimov asarlarida zamonaviy 
Byudjet-soliq 
siyosati 
fundamental 
asoslari 
(ustuvor 
yo‘nalishlari)ning 
yanada 
takomillashtirilishi va ularning hozirgi sharoitga moslashtirilishi. Ularning asosiy g‘oyalari. 
 
2.
 
Fanning amaliy mashg„ulotlari mazmuni 
 
1-modul. Byudjet-soliq siyosatining nazariy asoslari 
 
1-mavzu. Byudjet-soliq siyosati: nimalarni va qanday o‟rganamiz? 
 
 
Siyosatning juda nozik va murakkab masala ekanligi. Unga nisbatan munosabat 
bildirayotganda juda ehtiyot bo‘lmoqning lozimligi. Siyosatning xilma-xil turlari (ko‘rinishlari) 
va Byudjet-soliq siyosati. Uning o‘ziga xos asosiy xususiyati, bog‘lanish tomonlari, bir-biridan 

---

228 
ajratib bo‘lmasligi. Byudjet-soliq siyosatini to‘g‘ri va oqilona yurgizishning zarurligi va uning 
oqibatlari.
―Byudjet-soliq siyosatining o‘zi nima, uning asosini nima tashkil tashkil etadi, tarkibiy 
qismlari nimalardan iborat, bu siyosat ishlab chiqilayotgan paytda nimalarga e‘tibor berish kerak, 
uning zamonaviy dolzarb muammolari nimalar va ularni qanday qilib hal qilish maqsadga 
muvofiq?‖ kabi ko‘plab savollarga aniqlik kiritib olishning zarurligi.
Byudjet-soliq siyosatini moliyaviy siyosatsiz tasavvur etib bo‘lmasligi; Byudjet siyosati 
Byudjet-soliq siyosatining va shunga mos ravishda, moliyaviy siyosatning ham eng muhim 
tarkibiy qismi hisoblanishi va unga nisbatan birlamchi xarakterga egaligi; Byudjet tizimi, 
Byudjet tuzilmasi va Byudjet jarayoni orqali Byudjet siyosatining o‘zini namoyon etishi; Byudjet 
siyosati doirasidagi eng dolzarb muammolar barchasining, beixtiyor, Byudjet defitsitiga borib 
taqalishi; soliq siyosatining Byudjet-soliq siyosatida alohida, salmoqli o‘ringa egaligi; soliq 
yukiga nisbatan bo‘lgan munosabat masalasining soliq siyosatida eng muhim o‘rin tutishi; soliq 
siyosatidagi eng munozarali muammolardan birining soliq imtiyozlariga tegishli ekanligi; 
Byudjet-soliq siyosatining zamonaviy dolzarb muammolari, ularga nisbatan bildirilayotgan 
e‘tirozlar, muammo-larni hal etish va e‘tirozlarni yumshatish yo‘llari; Byudjet-soliq siyosatining 
dogma (qotib qolgan) emasligi va uni takomillashtirishning fundamental asoslari (ustuvor 
yo‘nalishlari). 
Byudjet-soliq siyosatining ma‘no-mazmunini o‘quvchiga (ayniqsa, magistrantlarga) 
qanday tarzda tushuntirishni aniqlash, unda barcha fuqarolarni qiziqtiruvchi hayotiy savollarga 
javob berish, bildirilgan fikrlarning har biriga o‘quvchilarning katta shubha bilan qarashlari, 
ayrim masalalarni muhokama etishda an‘anaviy usullardan foydalanilmaslik, bir qator 
muammolarning o‘quvchilarga oddiy ko‘rinishda bildirilib, ongli ravishda va sun‘iy tarzda 
oldindan ochiq qoldirishning maqsadga muvofiqligi.