O„zbekiston respublikasi oliy va o„rta maxsus ta‟lim vazirligi toshkent moliya instituti “ davlatiy moliya

5.
 
Soliq siyosati va xorijiy investitsiyalarni jalb qilish masalalari 
Zamonaviy soliq siyosatida xorijiy investitsiyalarni jalb qilish masalalariga 
ham keng o‗rin berilmog‗i lozim. Chunki mustaqil respublikamizning jahon 
iqtisodiy xo‗ja-ligi integratsiyalashuviga intilishi xorijiy kapitalning bizning 
mamlakatimizda ham erkin harakatlanishini taqozo etadi. Shuning uchun ham 
hozirgi vaziyatda, jumladan, soliq siyosatidan foydalangan holda, xorijiy kapitalni 
o‗z mamlakatimizga jalb etish muammosi o‗ta dolzarb bo‗lib turibdi. Vatanimiz 
sanoatining bir necha tarmoqlari investitsion «ochlik»ni his etmaqdaki, ularga 
o‗zimizning ham va ayniqsa, xorijiy kapitalning ham oqib kelishi bu tarmoqlarning 
tanazzuldan tezroq chiqib ketishiga kuchli turtki berib, ichki bozorda 
ishbilarmonlik faoliyatining faollashuvini rag‗batlantirar hamda jahon bozorida esa 
O‗zbekiston tovarlarining raqobatbordoshligini oshirar edi.
Xorijiy tadbirkorlar O‗zbekiston iqtisodiyotiga katta qiziqish bilan 
qarayaptilar. Chunki Vatanimiz tabiiy qazilma boyliklarga boy, qiyosan arzon 
energetika resurslariga ega. Bu erda nisbatan arzon ishchi kuchi qiymatiga ega 
bo‗lgan malakali mehnat resurslari va chuqur ichki bozor mavjud. Ma‘lumotlarga 
ko‗ra, xorijiy investorlar uchun eng qulay va maqbul regionlar qatoriga Toshkent 
shahri, Farg‗ona vodiysi, Navoiy va Samarqand viloyatlarini ko‗rsatish mumkin. 
Haqiqatdan ham, hozirgi paytda O‗zbekistonda bir necha ming xorijiy 
investitsiyali qo‗shma korxonalar faoliyat ko‗rsatyapti. Bir necha yuzlab xorijiy 
firmalar o‗zlarining vakolatxonalariga, filiallariga va bo‗limlariga egadir-lar. Yana 
bir guruh xorijiy kompaniyalar o‗zlarining doimiy vakolatxonalariga ega 
bo‗lishmasa-da, ular ham Vatanimizda ish yuritishmoqda. 
Ayniqsa, qurilish kompaniyalari yuqori darajada faollik ko‗rsatishyapti. 
O‗zbekistondagi qurilish ishlarini Turkiya, Yugoslaviya, Italiya, Germaniya, 
Rossiya va boshqa mamlakatlarning firmalari amalga oshiryapti. 
Shunday 
bo‗lishiga 
qaramasdan, 
hozirgi 
paytga 
qadar 
bizning 
mamlakatimizda xorijiy investitsiyalarning ko‗lamini (masshtabini) ko‗ngildagidek 
deb bo‗lmaydi. Shuning uchun ham shu o‗rinda «Xorijiy investitsiyalarni yanada 

---

57 
faolroq jalb etishga nimalar to‗sqinlik qilyapti?», - degan savolning tug‗ilishi 
tabiiydir. 
Qisqacha tarzda to‗sqinlik qiluvchi omillar deb quyidagilarni ko‗rsatish 
mumkin: 

amaldagi soliq tizimining (soliqqa tortishning) etarli darajada 
mukammal emasligi;