Namangan davlat universiteti b. T. Ataxanov, M. B. Isabayev fuqarolik jamiyati fanidan

 
asos soldi va unda ―makiaveli maktabi‖
 
yo‗nalishini tashkil etdi. S.e.lar tarkibiga siyosat bilib rasmiy jihatdan bog‗langan, lekin 
siyosiy qarorlar qabul qilinishiga chetdan ta‘sir o‗tkazadigan hukumron sinfning vakillari 
ham kiradi. S.e. strategik, kommunikativ, tashkilotchilik va jamiyatni birlashtiruvchi 
funksiyalarini bajaradi. 
SIYOSIY ELITA NAZARIYALARI
— siyosiy elita guruhlari va ularning 
jamiyatdagi o‗rni va rolini asoslab berishga doir ko‗plab nazariyalar, konsepsiyalar ishlab 
chiqilgan. Bu nazariyalar quyidagilardan iborat: 1) Muhimiylik va zaruriylik nazariyasi 
(G.Moska, V.Pareto, V.Robka, N.Berdyaev va boshqalar). Bu nazariyada siyosiy elita 
jamiyatning muhim yetakchi kuchi sifatida ta‘riflanadi va u jamiyatdagi boshqa ijtimoiy 
guruhlarga qaraganda aholining eng mahsuldor va tashabbuskor qismlari ekanligi nazariy 
jihatdan asoslab beriladi. 2) Demokratik elita nazariyasida (R.Dall, M.Lipset, L.Zigler, 
K.Mangeym va boshqalar) siyosiy elita guruhi aholining mamlakatni boshqarishga qodir 
qismi bo‗lib qolmay, shu bilan birga demokratiyani himoya qilishga qodir bo‗lgan qismi 
ekanligi masalasi asoslab beriladi. 3) Liberal nazariya ham siyosiy elita nazariyalaridan 
biridir. Bu nazariyada (R. Mills, M. Milband va bosh.) siyosiy elitaning xilma-xil 
ko‗rinishlari va turlari haqida fikr yuritilib, ularni o‗zaro farqlashga harakat qilinadi. 4) 
Partokratik nazariya ham siyosiy elita nazariyalaridan biri. Bu nazariya bir vaqtlar sobiq 
sotsializm mamlakatlarida keng tarqalgan bo‗lib, unda siyosiy rahbarlikning tarixan 
muqarrarligi isbot qilinadi. Bu nazariyaning asosiy qoida va xulosalari totalitar siyosiy 
tuzumlar hukmron bo‗lgan sobiq sotsializm mamlakatlarida kommunistik partiyaning 
dasturlari va qarorlariga asos qilib olingandi. 
SIYOSIY FAN
— q. Politologiya. 
SIYOSIY HAMKORLIK 
– xalqaro siyosat sub‘ektlarining birgalikdagi siyosiy
harakatlarda vujudga keladigan masalalar yuzasidan yagona nuqtai nazarlarni ishlab 
chiqishida ifodalanuvchi munosabat turlaridan biri. Unga ko‗ra tomonlar o‗z 
faoliyatining asosiy yo‗nalishlarida mustaqillikni saqlab qolgani holda qarashlar mos 

---

263 
tushuvchi amaliy masalalarda birgalikda faoliyat ko‗rsatadilar. Mas., gitlerchi 
Germaniyasiga qarshi davlatlar hamkorligi.