Namangan davlat universiteti b. T. Ataxanov, M. B. Isabayev fuqarolik jamiyati fanidan

JAMG„ARMA
— ma‘lum bir faoliyat turiga, kishilarning muayyan ijtimoiy 
guruhiga ko‗maklashish maqsadida tuzilgan tashkilot. 
JAMIYAT
— kishilarning tarixan qaror topgan hamkorlik faoliyatlari majmui. 
J.dagi hamma narsa (moddiy va ma‘naviy boyliklar, insonlar hayoti uchun zarur bo‗lgan 
shart-sharoitlarni yaratish va b.) muayyan faoliyat jarayonida amalga oshadi. Insonlar 
faoliyati va ular o‗rtasidagi ijtimoiy munosabatlar J.ning asosiy mazmunini tashkil etadi. 
Bular oilaviy, siyosiy, huquqiy, axloqiy, diniy, estetik faoliyatlari va ularga moe keluvchi 
munosabatlardir. Siyosiy soha turli ijtimoiy toifa va guruhlar, milliy birliklar, siyosiy 
partiyalar va harakatlar, jamoat tashkilotlarning o‗z siyosiy faoliyatini amalga oshiruvchi 
makondir. Ularning faoliyati J.dagi o‗rnatilgan siyosiy munosabatlar asosida o‗z siyosiy 
manfaatlarini amalga oshirishga qaratiladi. 
JAMIYATNING SIYOSIY TIZIMI
— davlat sifatida tashkil topgan jamiyatning 
muayyan siyosiy vazifalarni amalga oshiruvchi ijtimoiy muassasalari majmui. Davlat, 
partiyalar, kasaba uyushmalari, diniy tashkilotlar, shun., siyosiy maqsadlarni ko‗zlovchi 
barcha tashkilot va harakatlarni o‗z ichiga oladi. J. s.t.ning bosh bug‗ini davlatdir. Davlat 
jamiyatning ijtimoiy muassasalari huquqlari va qonuniy manfaatlariga rioya etilishini 
ta‘minlaydi, ularga ijtimoiy hayotda ishtirok etish uchun teng huquqiy imkoniyatlar 
yaratadi. Siyosiy tizim – davlat ichki tuzilishi jihatlarining o‗zaro aloqalari va ta‘sirining 
eng muhim, doimiy xususiyatlarini ifodalovchi ijtimoiy-siyosiy munosabatlar tizimi ham 
bo‗lib, siyosiy hokimiyatni, umuman davlat muassasalari tizimini va ularning asosiy 
tashkiliy shakllarini belgilab beradi. Siyosiy tizim har bir mamlakatning mavjud shart-
sharoitlari bag‗rida shakllanadi, odatda, mamlakat konstitutsiyasida va b. qonun 
hujjatlarida mustahkamlab qo‗yiladi. Jamiyat demokratlasha borgan sari siyosiy 
tizimning xilma-xil ko‗rinishlari o‗z faoliyatini namoyon eta boradi. Xalqning keng 
qatlami va turli yosh, kasb hamda soha vakillarining bu tizimda ishtirok etish imkoniyati 

---

145 
kuchayadi. 
O‗zbekistonning 
siyosiy 
tizimi 
O‗zbekiston 
Respublikasining 
Konstitutsiyasida, shu asosda qabul qilingan qonunlar hamda boshqa rasmiy hujjatlarda 
o‗z ifodasini topgan, hokimiyatni qonun chiqaruvchi hokimiyat, ijro etuvchi hokimiyat va 
sud hokimiyatiga taqsimlash tamoyili asosida tuzilgan. O‗zbekistonda qonunda 
belgilangan tartibda ro‗yxatdan o‗tkazilgan kasaba uyushmalari, siyosiy partiyalar 
(O‗zbekiston Xalq demokratik partiyasi, O‗zbekiston Milliy tiklanish demokratik