Book · April 020 citations reads 10,203 author: Some of the authors of this publication are also working on these related projects

Laboratoriya ishini bajarish tartibi. 
Labratoriya ishlarini tug’ri va bexatar bajarish uchun 
quyidagi qoidalarga rioya qilish kerak. 
1.
Darslik, metodik qo‘llanma va ma’ruzadan bajariladigan 
labratoriya ishlariga oid mavzularni o‘qish. 
2.
Tajribani bajarishdan oldin uning mazmuni bilan tanishish, 
agar biror narsa tushunarsiz bo‘lsa uni o‘kituvchidan, albatta so‘rash 
kerak. 
3.
Tajriba uchun kerakli idishlar, reaktiv va asboblarning 
borligini hamda ularning yaroqli – yaroqsizligini tekshiring. Agar 
biror narsa etishmasa laborantga ayting. 
4.
Tajribalarni ehtiyot choralari koidalariga rioya qilgan xolda 
qo‘llanmada ko‘rsatilgan tartibda bajaring. 
5.
Tajribani borishini diqqat bilan kuzating va uning o‘ziga xos 
hamma xussusiyatlarini bilib oling. 
6.
Ish tamom bo‘lgandan keyin o‘z ish joyingizni tartibga 
keltiring.Tartib va ozodalikni faqat ish joyingizdagina emas, balki 
butun laboratoriyada ham saqlang. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

---

5 
1-
 
LABARATORIYA ISHI 
Fraktsion analiz o‘tkazish va boyitish. 
Egri chizig’ini tuzish 
Ishdan maqsad:
dastlabki maxsulot tarkibidagi har xil
zichlikka ega fraktsiyalar mikdorini aniklash. Boyitish egri chizig’ini
tuzish va undan foydalanishni o‘rganish. 
Ishni bajarish tartibi.
Fraktsion analiz turli zichlikka ega 
bo‘lgan suyuqliklar to‘ldirilgan mahsus idishlarda amalga 
oshiriladi. 
Suyuqlik sifatida rux xloridning quyidagi zichlikka ega
bo‘lgan suvli eritmalari ishlatiladi. 
1- jadval 
15
0
S dagi
eritmaning 
zichligi, 
1300 1400 1500 
zz00 
1800 
2000
ZnCl ning 
mikdori, % kg/m
3
31 
39 
46 
52 
63 
72
1-
rasm. Fraktsion analiz uchun bakcha. 

---

6 
Panjarali taglikka ega bo‘lgan idishga ma’lum
miqdordagi rudani solib, uni eng kichik zichlikka ega bo‘lgan
idishga solinadi (1300 kg/m
3
) Ruda yaxshilab
aralashtiriladi va 1-5 minut davomida tindirib qo‘yiladi.
Tindirish vaqti o‘rganilayotgan mahsulotning yirikligiga 
bog’liq. Yuzaga qalqib chiqqan fraktsiyani tagi g’alvir 
cho‘mich bilan suzib olib, 2-3 minut davomida suv bilan
yuviladi, quritiladi va tortiladi. 
Chukkan fraktsiyani idish bilan birga suyuqlikdan chiqarib 
olib suyuqlik tomchilari oqib ketgandan so‘ng 1-chisidan 
kattaroq zichlikka (1400 kg/m
3
) ega bo‘lgan idishga solinadi va h.k. 
Oxirgi suyuqlikdan olingan og’ir va engil fraktsiya quritilib 
tortiladi va olingan ma’lumotlar jadvalga yoziladi.
Fraktsion analiz ma’lumotlari 
2- jadval
Zichlik,
kg/m
3
Mahsulotning 
chiqishi, % 
Engil fraktsiyalar 
yig’indisi, % 
Ogir fraktsiyalar
yig’indisi, % 
<1300 
1300-1400 
1400-1500 
1500-1600 
1600-1800 
> 1800 
Jami: 
100 
- 
- 
Fraktsion analiz natijalari grafikda egri chiziq xolida
berilib, boyitish egri chizig’i deb yuritiladi. 
π - engil fraktsiyalar umumiy chiqishining zichlikka
bog’liqligini ko‘rsatadi. Maslan: 1300kg/m
3
zichlikka ega bo‘lgan 
engil fraktsiyalarning chiqishi 50% ni tashkil kiladi.