Microsoft Word монетар ум к 2019й docm

 
Таянч сўз ва иборалар 
 
 
Фаннинг мақсади ва вазифаси. Миллий валюта ва нархлар барқарорлигини таъминлаш. -
пул-кредит сиёсати интсрументлари. Муомалада олтин танга кўринишидаги нақд пуллардан 
фойдаланиш. «Пул ренессанси». Пул агрегатлари.Пул сиёсатининг назарий муаммолари. 
Пулнинг моҳияти ҳақидаги назариялар. Металлистик, Номиналистик ва Миқдорий пул 
назарияси намояндалари. 
МАВЗУ-2.ПУЛ-КРЕДИТ КОНЦЕПЦИЯЛАРИНИНГ ИЛК НАЗАРИЙ АСОСЛАРИ
Режа: 
 
 
 
1. Пулнинг металлистик назарияси 
2. Пулнингноминалистик ва давлат назариялари. 
3. Пулнинг миқдорий назарияси 
2.1. Пулнинг металлистик назарияси 
Маълумки, Кейнсчилик ХХ асрнинг 30-40-йилларда шаклланган бўлиб, иқтисодий 
сиёсат дастурлари ва назарий адабиётларда асосий қоидага айланди. Монетаризм майдонга 
кейинроқ, 50-йиллар ўрталарида чиқди. У асосий эътиборни пул массаси ва унинг 
иқтисодиётга таъсирига қаратди.
Пул назарияси кейнсчилик ва монетаризм пайдо бўлишидан анча олдин вужудга келган 
бўлиб, кўп асрлик тарихга эга. Пулнинг фундаментал муаммолари ғарб сиёсий иқтисодининг 
мумтоз вакиллари А. Смит, Д. Рикардо асарларидаёқ йўлга қўйилган. Кейинчалик улар XIX-
XX асрларнинг йирик назариётчи олимлари Дж. С. Милл, У, Джевонс, Л. Вальрас, А. 
Маршалл ва бошқалар томонидан умумлаштирилган ва қайта ишланган. Сўнгги ярим аср 
давомида пулни ўрганиш эстафетаси ғарб иқтисодий фанининг Дж.Хикс, П. Самуэльсон, Дж. 
Тобин, Ф. Модильяни, Д. Патинкин, М.Фридман каби олимлари қўлига ўтди. Нобель 
мукофоти лауреати бўлган (Патинкиндан ташқари) айнан шу олимларнинг меҳнатларида 
“кейнсчилик- монетаризм” дихотомияси (иккига бўлиниш) энг тўлиқ амалга оширилган. 
Урушдан кейинги «пул ренессанси» тадқиқотларни пул назариясининг абадий, 
фундаментал муаммоларига қаратди, “кейнс инқилоби” эса асосий эътиборни тўлов 
лаёқатига эга бўлган талабни тартибга солиш муаммоларига қаратди ва «юқори назария» 
муаммоларини четда қолдириб кетди. Уларнинг фикрига кўра – пулнинг нималиги эмас, 
балки унинг иқтисодий фаоллик, ишлаб чиқариш, меҳнат ва моддий ресурслар бандлигига 
таъсири муҳим. Бундай ёндашув пул назариясининг назарий пойдеворидаги жиддий 

---

13 
камчиликлар мавжудлиги, кўплаб бошланғич тушунчалар ва асосларнинг реал эмаслигига 
эътибор қаратмади. 
Металлистик пул назарияси пулни қимматбаҳо металлар, олтин ва кумуш билан 
изоҳлайди ва XVI-XVIII асрларда капитал дастлабки жамғарилиши даврида ривожланган, бу 
назария намояндалари (Англияда-У. Стаффорд, Т.Мэн, Д.Норс; Францияда-А.Монкретьен) 
тангаларнинг емирилишига қарши чиқиб, металларнинг барқарор муомалада бўлишини 
ёқлаб чиқишди. Улар пулларнинг моҳиятини асл металларнинг ижтимоий хусусиятлари 
эмас, балки табиий хусусиятлари билан боғлашган, пулларга ижтимоий, ишлаб чиқариш 
муносабати сифатида қарашмаган, балки уларни буюм деб билишган. Шунинг учун улар 
пулларнинг тўлақонли тангаларни талаб қиладиган функцияларини, айниқса, жаҳон пуллари 
ва хазиналар функцияларини мутлоқлаштиришган.\