O‘zbekiston respublikasi adliya vazirligi

2-§. Agrar huquqining tushunchasi va predmeti 
Agrar huquqi - ijtimoiy agrar munosabatlarni tartibga soluvchi, 
davlat tomonidan o‗rnatilgan va sanksiyalangan huquqiy normalar 
yig‗indisini ifodalovchi mustaqil huquq tarmog‗i. Agrar huquqi 
O‗zbekiston Respublikasi huquq tizimidagi mustaqil huquq sohalaridan 
biri bo‗lib, quyidagi belgilarga ega: 

agrar sektordan kelib chiquvchi, maxsus huquqiy tartibga 
solishni talab etuvchi, o‗ziga xos ijtimoiy munosabatlar doirasidan iborat,
mustaqil huquqiy tartibga solish 
predmetiga
ega; 

ushbu tarmoq predmeti xususiyatlariga taaluqli bo‗lgan, agrar 
munosabatlarni huquqiy tartibga solish 
usullari
va 
tamoyillari
yig‗indisini mavjudligi; 

agrar-huquqiy normalarni ko‗zda tutuvchi, boshqa huquq 
tarmoqlari manbalaridan olinmagan va ular tarkibiga kirmaydigan, o‗z 
huquqiy manbasiga
(agrar qonunchiligiga) egaligi; 

ushbu huquq tarmog‗ini 
shakllantirishga
davlatning ijtimoiy-
iqtisodiy rivojlanishi uchun ahamiyatli bo‗lgan agrar munosabatlarni 
huquqiy tartibga solishga qaratilgan davlat 
agrar siyosati
ni amalga 
oshirish asosida ko‗rinadigan davlat manfaatini mavjudligi. 
Bu holda davlat agrar siyosati agrar huquqining shakllanishi va 
rivojlanishida subyektiv asos hisoblanadi. O‗z navbatida agrar huquqi 
agrasanoat kompleksi va qishloq xo‗jaligini uzoq muddatli rivojlanish 
istiqbollarini belgilovchi davlat dasturlarida aks etadigan davlat agrar 
siyosatining huquqiy shakli sifatida ko‗rinadi.
Agrar huquqi huquqning majmualashgan (kompleks) tarmog‗i 
sifatida e‘tirof etiladi. Agrar huquqi yuridik tabiati bo‗yicha turlicha 
bo‗lgan huquq normalari yig‗indisidan iborat. Bu ushbu tarmoq 
predmetiga kiruvchi, qaysidir bir huquq tarmog‗i normalari bilan tartibga 
solib bo‗lmaydigan, ijtimoiy agrar munosabatlarning turli tumanligi bilan 
bog‗liq. Bu tarmoq asosini qishloq xo‗jaligi ishlab chiqarishini o‗ziga xos 

---

12 
xususiyatlarini aks ettiruvchi, kelib chiqishi boshqa huquq tarmog‗lari 
bilan bog‗liq bo‗lgan maxsuslashgan agrar-huquqiy normalar tashkil etadi. 
Masalan, yer, fuqarolik, ma‘muriy, mehnat va boshqa. Bu huquq normalari
agrar ishlab chiqarish bilan bog‗liq bo‗lgan yer, mulkiy, mehnat va 
tashkiliy-boshqaruvga oid aniq agrar munosabatlarni tartibga solishga 
qaratiladi. 
Agrar 
huquqi 
normalari 
xususida 
so‗z borganda, ularni 
integratsiyalashgan normalardan ham iboratligini aytib o‗tish lozim. 
Chunki, 
agrar 
huquqi 
normalari 
turli-tuman 
agrar 
subyektlari 
munosabatlarini, ularni faoliyati xususiy, jamoa va davlat mulkchiligiga 
asoslangan bo‗lsada, masalan: fermer xo‗jaligi, dehqon xo‗jaligi, davlat 
xo‗jaliklari, shirkat xo‗jaliklari, umumlashgan holda yoki bir xilda huquqiy 
tartibga soladi. 
Shu o‗rinda agrar huquqini