Metrologiya va elektr

§9.4. Termoelektrik o‘zgartgichlar 
Termojuftning  (TJ)  EYK  si  odatda  katta  kirish  qarshilikka  ega  bo‘lgan 
o‘lchash  asbobi  (O‘A)  -  millivoltmetr  bilan  o‘lchanadi.  Termojuft  O‘A  sim 
o‘tkazgichlari (SO‘) va sozlovchi rezistor (SR) orqali millivoltmetrga ulanadi.
107
 
 
9.7-rasm 
9.5-masala.  Agar  xromel-kapel  termojuftning  EYK  si 
 
   
          , 
millivoltmetrning elektr qarshiligi 
 
  
          va millivoltmetrga tashqaridan 
ulangan  sim  o‘tkazgichlarni  (SO‘)  qarshiligi 
  
     
             va  sozlovchi 
rezistor 
 
  
         bo‘lsa, millivoltmetr ko‘rsatishini aniqlang. 
Yechish: 
   
 
   
   
  
  
     
   
  
   
  
 
            
                 
            
9.6-masala.  Kuchlanishi  220  V  bo‘lgan  tarmoqqa  ulashga  mo’ljallangan 
quvvati  660  Vt  bo‘lgan  isitish  elementini  yasash  uchun  solishtirma  qarshiligi 
               
 
 
⁄ , diametri d=0.5 mm bo‘lgan sim o‘tkazgichdan necha metr 
kerak? 
Yechish: Isitgichning toki:  
   
 
 
 
   
   
       
Tok zichligi: 
                                                      
107
 Truls Norby. Electrical measurements. University of Oslo. Norway. 2010. (2-adabiyot, 118-bet) 

---

141 
 
   
 
 
 
 
  
 
 
⁄
 
   
         
       
 
  
 
;   
     
 
 
 
 
 
 
Ma’lumki, bunda simning kesim yuzasi quyidagicha aniqlanadi: 
   
  
 
 
 
          
 
 
           
 
 
binobarin, 
   
     
     
 
            
       
          
9.7-masala.  Uzunligi  50  mm  ishchi  detalni  nisbiy  deformatsiyasini  o‘lchash 
uchun diametri 0.025  mm konstanta simdan yasalgan tenzosezgirlik koeffitsiyenti 
         va qarshiligi  
 
          bo‘lgan tenzorezistor qo‘llanilgan. Agar detal 
deformatsiyalanganda  tenzorezistor  qarshiligi 
 
 
           ga  teng  bo‘lsa, 
detalning nisbiy deformatsiyasi aniqlansin.