Metrologiya va elektr

1.8-masala.  Elektr  zanjirning  shaxobchalanmagan  qismiga  ampermetr 
ulangan  (1.4-rasm).  Rezistor  qarshiliklari  R
1
=2  Om;  R
2
=R
3
=4  Om.  O‘zgaruvchan 
rezistorning  to‘la  qarshiligi  R
4
=10  Om.  Zanjirga  kuchlanishi  15  V  va  ichki 
qarshiligi R
ich
=0.5 Om bo‘lgan EYK manbasi ulangan. O‘zgaruvchan rezistorning 
ikkita  chegaraviy  holatlaridagi  ampermetrning  ko‘rsatishini  toping,  hamda  uning 
ichki qarshiligini shunday tanlangki xatoligi 1% dan oshmasin.
15
 
Yechish: Manba qismalariga nisbatan zanjirning ekvivalent qarshiligi 
 
1.4-rasm. 
 
   
   
 
   
 
   
  
 
 
 
   
 
 
 
   
 
 
Ampermetr qismalariga nisbatan zanjirning qarshiligi 
  
  
 
 
  
   
 
   
 
   
   
 
 
 
   
 
 
 
   
 
                
     
     
          
                                                      
15
 N.V. Raghavendra, Krishnamurthy. Engineering metrology and Measurement. Stanford University Press, / 2013. 
(3-adabiyot, 17-bet) 

---

25 
 
Ma’lumki,  zanjirdagi  o‘zgaruvchan  qarshilikning  eng  kichik  qiymati 
 
 
    
bo‘ladi, 
 
    
 
  
   
 
   
   
 
 
 
   
 
 
 
   
 
           
     
     
          
Zanjirning  ekvivalent  qarshiligi  ikkita  chegaraviy  holatlarida  quyidagiga 
teng:
  
       
           
       
           Ampermetr bu holatlarda quyidagi 
qiymatlarni ko‘rsatadi: 
 
     
 
 
 
       
 
  
   
       ;  
     
 
 
 
       
 
  
    
          
Ya’ni, ampermetrning yuqori o‘lchash chegarasi 5 A dan kam bo‘lmasligi lozim. 
Ampermetrning  ichki  qarshiligini  tanlash  uchun  quyidagi  formuladan 
foydalanamiz: 
 
 
 
 
   
 
  
 
  
  
yoki masala shartiga ko‘ra: 
    
 
  
 
  
   
  
       
Binobarin,  xatoligi  1%  dan  oshmagan  ampermetrning  ichki  qarshiligi 
quyidagicha aniqlanadi: