I bob. Mexanik harakat haqida umumiy ma’lumotlar 1-§. Jismlarning harakati mexanik harakat

Bir vektordan ikkinchi vektorni ayirish uchun ikkala vektorning 
boshlari bir nuqtaga qo‘yiladi va ikkinchi vektor uchidan 
birinchi vektor uchiga yo‘nalgan vektor o‘tkaziladi. Shu vektor 
ikki vektorning ayirmasi bo‘ladi.
Demak,  vektorlarni  qo‘shish  va  ayirishda  yo‘nalishli  chiziqning  uzunligi 
va  yo‘nalishini  o‘zgartirmagan  holda  vektorlarning  boshi  va  oxirini  qanday 
joylashtirilishiga  ahamiyat  berish  kerak  ekan.
Yo‘nalishi va son qiymati bir-xil bo‘lgan vektorlar teng vektorlar deyiladi.
Vektor kattaliklarni songa ko‘paytirish va bo‘lish
Jism  biror  yo‘nalishda  to‘g‘ri  chiziq  bo‘ylab  harakatlanib,  s  yo‘lni  bosib 
o‘tsa,  bu  masofaga  teng  ko‘chish  kattaligi  s  vektorga  teng  bo‘ladi:  s  =  s
→
. 
Jism o‘z yo‘nalishini o‘zgartirmagan holda shunday s yo‘lni yana ikki mar ta 
bosib o‘tsin. Bu holda uning bosib o‘tgan yo‘li s + s + s = 3s ga, ko‘chishi 
s
→
  +  s
→
  +  s
→
  =  3s
→
  ga  teng  bo‘ladi  (19-rasm). 
Demak,  s
→
  ni  3  marta  orttirilsa,  3  s
→
  vektor  hosil  bo‘ladi.  Natijada  vektor 
yo‘nalishi  o‘zgarmaydi.   
b
b
a
c
→
→
→
→
→
a
18-rasm. a
 va b vektorlar (1), 
ularning yig‘indisi c vektor (2)
→
→
→
1
2

---

22
Kinematika asoslari