Муаллифлар: Ходиев Б. Ю., Бегалов Б. А., Расулев Д. М., Абидов

Ахборотнинг турлари
ўзаро боғлиқ бўлиб, бир-бирини тўлдириб боради. 
Бу ахборотлар ичида иқтисодий ахборот асосий ҳисобланиб, улар хажмининг 
80% ни ташкил қилади. 
Барча ахборотлар қуйидаги хусусиятларга эга: 
1.
Узлуксиз ҳосил бўлиш. 
2.
Харф рақамларда ифодаланиш. 
3.
Дискрет характердалиги. 
4.
Йиғиш, узатиш, қайта ишлаш ва бошқа амалларни бажариш 
мумкинлиги. 
Иқтисодий ахборотнинг таърифи ва ўлчов бирликлари. 
Таъриф. 
Иқтисодий ахборот деб, халқ хўжалиги тармоқларининг 
иқтисодий ва молиявий фаолиятларини ифодаловчи маълумотлар тўпламига 
айтилади.
Иқтисодий ахборотни ўлчашда турли хил бирликлардан фойдаланиш 
мумкин. 
Масалан: Ахборотларни йиғиш, қайта ишлаш ва сақлашда бит, байт,
Килобайт, Мегабайт ўлчов бирликларидан фойдаланилади. 
1 байт = 8 бит 
1 Кбайт = 1024 байт 
Қайд қилиш жараёнига кўра ахборотнинг ўлчов бирлиги сифатида 
белги, сўз, жумла, абзац ва бошқа бирликлардан фойдаланиш мумкин. 
Ахборотни 
узатиш 
ва 
қабул қилишда 
БОДО
 
катталигидан 
фойдаланилади. 1 Бодо 1 символга тенг. 
 
1.4.2.
 
Физик ва мантиқий тузилиши.
Реквизитлар. Ахборот оқимлари 
Иқисодий ахборот тузилиш нуқтаи назаридан иккига бўлинади: 
1. 
физик тузилиш 
2. 
мантиқий тузилиш 
Физик тузилиш
иқтисодий ахборотни турли хил ташувчиларида 
жойлашишини ифодалайди.
Мантиқий тузилиш
эса ахборот бўлаклари ўртасидаги ўзаро 

---

20 
муносабатларини ифодалайди. 
Физик тузилишни ўрганиш учун информатика соҳасига тегишли бўлган 
махсус фанларни ўрганиш талаб қилинади. Шунинг учун ҳам биз мантиқий 
тузилишни ўрганиш билан чегараланамиз. 
Мантиқий тузилишга кўра ахборот қуйидаги бўлаклардан ташкил топади: 
Ахборот тизими. 
Ахборот оқими. 
Ахборот массиви. 
Кўрсаткич. 
Реквизит. 
Иқтисодий ахборотнинг энг кичик бўлаги
 реквизит
ҳисобланиб, у икки 
қисмга бўлинади: 
1. 
Реквизит белги. 
2. 
Реквизит асос. 
Реквизит белги ахборотнинг сифат томонини характерлайди, сўзлар 
ёрдамида ифодаланади ва мантиқий амалларни бажаради. Масалан: товарнинг 
номи, операция тури. 
Реквизит асос ахборотнинг миқдор томонларини характерлайди, 
рақамлар ёрдамида ифодаланади ва арифметик амалларни бажаради. Масалан: 
10, 250, 1000. 
Реквизитлар биргаликда ахборотнинг юқори бўлаги -