Ma’ruza Temir yo‘l transportida ekspluatatsiya ishlari

Poezdlardagi vagonlarning o‘rtacha soni vagon-kilometr miqdorini poezd-
kilometr miqdoriga taqsimlab aniqlanadi. 




Nl
nl
ж
урта
:
vagon 
Poezdlardagi vagonlar sonining oshishi yuk poezdlarning og‘irlik vazni oshishiga 
olib keladi. 
Lokomotivlarning bosgan ko‘makchi masofasi
poezdlarning umumiy bosib 
o‘tgan masofasida yoki lokomotivning poezd bilan bosib o‘tgan masofasida bekatlar 
oralig‘idagi yoki shartli bosgan masofa miqdorining ulushini bildiradi, bu quyidagicha 
aniqlanadi. 




Ж
К
Ж
Ml
l
:

;





П
К
П
l
l
:

, 
bu erda 


К
l
-ko‘makchi lokomotiv-kilometr miqdori; 


П
l
-poezdlar bilan bo‘lgan lokomotiv-kilometr miqdori; 


Ж
l
-jami lokomotiv-kilometr miqdori. 
Lokomotivlarning ko‘makchi bosgan masofasining kamayishi natijasida 
lokomotivlarni ta’mirlash, amortizatsiya ajratmalari, yoqilg‘i va elektr energiya sarfi, 
lokomotiv brigadalarning xarajatlari kamayishini ta’minlaydi. Bundan tashqari bu 
ko‘rsatkich mehnat unumdorligini oshirish va kapital mablag‘lar sarfini kamaytirishga 
imkon beradi. 
Temir yo‘lning lokomotivlari 
Temir yo‘l transportidagi lokomotivlar ishlatiladigan (ekspluatiruemыy) va 
ishlatilmaydigan (neekspluatiruemыy) lokomotivlarga bo‘linadi.
Ishlatiladigan 
lokomotivlarga
yuk va yo‘lovchi tashish jarayoniga bevosita qatnashadigan 
lokomotivlar kiradi. 
Ishlatilmaydigan lokomotivlarga
vaqtincha zaxiraga qo‘yilgan, reja bo‘yicha 
ta’mirlashda turgan va nosoz lokomotivlar kiradi.
Bajaradigan ish turiga binoan ishlatiladigan lokomotivlar poezd ishlarini, maxsus 
manevr va boshqa turdagi ishlarni bajaradigan lokomotivlarga bo‘linadi.
Poezd ishlarini bajaradigan lokomotivlar yuk poezdlar, yo‘lovchi poezdlar va 
temir yo‘lning xo‘jalik ishlarini bajaradigan poezdlar bilan ishlaydigan lokomotivlarga 
bo‘linadi.