Universitetining pedagogika instituti maktabgacha

Annotatsiya:
Ushbu maqolada boshlang‘ich sing ona tili darslarini 
loyihalashtirishdagi 
samaradorlik haqida fikr yuritilgan. 
Kalit so‘zlar: 
ona tili, loyihalash, samaradorlik, izlanish. 
Mamlakatimizda ta’lim tizimini yangi sifat bosqichiga olib chiqishdagi islohotlar boshlang‘ich 
ta’limdan boshlab o‘quvchilarning fan asoslari bo‘yicha bilim o‘zlashtirishga ehtiyojini, asosiy milliy va 
umumbashariy qadriyatlarga asoslangan ma’naviy-axloqiy fazilatlarni, mehnat ko‘nikmalarini, ijodiy 
fikrlash va atrof-muhitga ongli munosabatini shakllantirishga zarur shart-sharoitlarni yaratib, boshlan- 
g‘ich sinf o‘quvchilari ijodiy faoliyatini tashkil etishning pedagogik yondashuvlarini takomillashtirish 
zaruratini yuzaga keltirmoqda. Xalq ta’limi tizimini 2030-yilgacha rivojlantirish konsepsiyasida “o‘qitish 
usullarini takomillashtirish, ta’lim-tarbiya jarayoniga individuallashtirish tamoyillarini bosqichma- 
bosqich tatbiq etish, kichik yoshdan o‘quvchilarda o‘qishga sog‘lom, kuchli va ta’sirchan motivatsiyani 
shakllantirish
1
” kabi muhim vazifalar belgilangan. Umumiy o‘rta ta’lim sohasini tubdan isloh qilish, 
xalqaro baholash dasturlari asosida o‘quvchilarda o‘qish, savodxonlikni rivojlantirishga alohida e’tibor 
qaratilmoqda. Bugungi kunda umumiy o‘rta ta’lim maktablarida ona tili ta’limining sifati va 
samaradorligiga alohida e’tibor berilmoqda. O‘quvchilarning ijodiy faoliyatini loyihalashtirish, 
o‘quvchilarning yosh xususiyatlarini hisobga olgan holda maqsadga yo‘naltirilgan tadqiqotlarga alohida 
o‘rin ajratilmoqda. Bunday yondashuv ona tili ta’limida o‘quvchilarning ijodiy faoliyatini 
loyihalashtirishni nazarda tutadi. Bunga esa ona tili ta’limida o‘quvchilarning ijodiy faoliyatini 
loyihalashtirish hamda o‘qituvchi va o‘quvchining o‘zaro muloqotiga asoslangan ta’lim jarayonini tashkil 
etish, nazorat qilish va boshqarish strategiyalarini takomillashtirish orqali erishish mumkin. 
Loyihalashtirishni amalga oshirish bosqichlari o‘quvchilar tomonidan hal etiladigan vazifalar 
o‘quvchilar faoliyati o‘qituvchi faoliyati o‘qitish shakllari va usullari 

---

279 
Qidiruv-izlanish va muammoni tahlil qilish; 
-
loyiha mavzusini tanlash; 
-
loyihani rejalashtirish 
-
yig‘ish, o‘rganish, 
-qayta ishlash 
-loyiha mavzusi haqida ma’lumot 
-
muammoni muhokama qilish 
o‘qituvchi va tengdoshlari bilan; 
-
vazifalarni shakllantirish; 
Ona tili darsligida berilgan mavzularni qiyoslab o‘rgatish orqali muammoli vaziyat yaratish, 
chunonchi o‘rganilayotgan har bir mavzu o‘quvchilardan tovushlar, so‘zlar va gaplarni qiyoslashni 
shu asosda umumlashmalar hosil qilishni talab etadi. Bu ham o‘z-o‘zidan ravshanki, muammoli 
vaziyatni yuzaga keltiradi. O‘quvchilarda “Nima uchun?” degan savolga javob izlashga ehtiyoj 
tug‘iladi. Masalan: “unli va undosh tovushlar” mavzusi o‘rganilayotganda o‘quvchi avval unli va 
undosh tovushlarni to‘g‘ri nomlashni, keyin qiyoslashni, unli va undoshlar ishtirokida so‘zlar, 
so‘zlardan esa gaplar hosil qilishni, ularning bir-biridan farqlarini aniqlashni talab etadi. 
-
ma’lumotlarni takomillashtirish va tahlil qilish; 
-
qo‘yilgan maqsadlar va harakat rejasini tanlash; 
-
izlanish olib borish; 
-
o‘quvchilarni rag‘batlantirish; 
Ona tili ta’limida o‘quvchilarning ijodiy faoliyatini loyihalashtirish jarayonida o‘qituvchi turli 
didaktik nazariya, qarashlardan kelib chiqib, loyihalash predmeti - ma’lumot mazmuniga pedagogik 
ishlov beradi. “Ma’lumot mazmuniga pedagogik ishlov berish yo‘li bilan ta’limning keng qamrovli, katta, 
universal loyihalari konsepsiya, dastur, darslik shaklida tayyorlanadi. Katta, universal didaktik loyihalarni 
amalga oshirishda ikkilamchi loyihalar - dars ishlanmalari, rejalari, konspektlari sifatida ishlab chiqiladi” 
Tayyorlangan loyiha pedagogik ishlanma bo‘lib, unda u yoki bu mavzu bo‘yicha axborotlarni 
qabul qilish, unga ishlov berish, bilimlar asosida ko‘nikmalarni shakllantirish, ko‘nikmalarni 
takomillashtirib malaka darajasiga ko‘tarish, mavzuni to‘liq o‘zlashtirish masalalari to‘liq qamrab olinadi.