N. I. SodIqova, E. a. KorNIyenko, M. d. XoShimxodjayEva Shaxsiy KoMPyuter va ofis qUrilmaLarIGa texnik xizmat ko‘rSatish

Tovush platasi va akustik tizimlar. 
Har qanday 
multimediyali kompyuterda tovush platasi va tashqi akustik 
tizimlar bo‘lishi shart. Windows da tovush platasi uchun API 
DirectX qo‘llanmasi bo‘lishi zarur. PCI – Express interfeysli 
tovush platasini tanlash tavsiya etiladi. ShK uchun turli kichik 
va ko‘zga tashlanmaydiganidan to yuqori sifatli ovoz chiqarib 
beruvchilariga qadar akustik tizimlar uchraydi. Bir qator tizimlar 
o‘z ichiga quyi chastotali kuchay tirgich va Dolby 5.1/6.1/7/1 
hajmli tovush standartli apparatli qo‘llanmalarni oladi.
Yordamchi komponentlar. 
Tizimni to‘liq yig‘ib bo‘lish 
uchun yordamchi komponentlar, uncha katta bo‘lmagan detallar 
kerak bo‘ladi. Ular kompyuterning to‘liq jihozlanib bo‘lishiga 
yordam beradi.
Issiqlikni qaytaruvchi elementlar (IQE)
. Zamonaviy pro-
tsessor larning ko‘pchiligi o‘zidan katta issiqlik ajratadi. Bu issiqlik 
bartaraf etilishi kerak, aks holda kompyuterning bir maromda 
ishlay olmasligi yoki to‘xtab qolishi yuz berishi mumkin. IKE 
larning ikki turi mavjud: passiv (PIQE) va aktiv (AIQE).
Passiv issiqlikni qaytaruvchi elementlar
(PIqE)
– bu 
protsessorga ulanuvchi yoki yopishtiriluvchi (o‘rnatiluvchi) metall 
(odatda, aluminiy) bo‘laklaridir. Ular protsessor elementlaridan 
chiqayotgan issiqlikni tarqatishga yordam berib, radiator vazifasini 
o‘taydi. PIQE sinmaydi. Ba’zan PIQE va protsessor o‘rtasidagi 
havo almashinishini yaxshilash uchun issiqlik o‘tkazuvchi surma 
yordamida havo tirqishlarini bartaraf etish kerak. Bu issiqlikni 
maksimal darajada qaytarish imkonini beradi.
Aktiv issiqlikni qaytaruvchi elementlar (AIQE)
 
– bu 
venti 
latorlardir. Ular PIQEga nisbatan sifatliroq sovitishni 

---

188
ta’min laydi, biroq qo‘shimcha elektr energiyasini talab etadi va 
yuqori ishonchlilikka ega emas. Ventilatorlarda ko‘pincha arzon 
mexa 
nizmlardan foydalaniladi, shuning uchun ham ular tez 
buzi ladi, bu esa protsessorning tez qizib ketishiga va tizimning 
ishdan chiqishiga olib keladi.
Ta’minot blokidagi va protsessordagi ventilatorlar ko‘p 
hollar da yuqori tezlikdagi tizimlarda yetarli darajadagi sovitishni 
ta’minlab bera olmaydi. Hech bo‘lmasa bitta qo‘shimcha 
ventilator bilan jihozlan 
gan tizimli bloklarni olish tavsiya 
etiladi. Odatda, u blokning old qismiga joylashtirilgan bo‘lib, 
tashqaridan havoni tortib oladi va uni tizimli plataga yo‘naltiradi. 
Ayrimlarida diskli jamlagichlar bo‘limining yonida yana bitta 
ventilator joylashgan bo‘lib, u ham sovitish uchun mo‘ljallangan.