N. I. SodIqova, E. a. KorNIyenko, M. d. XoShimxodjayEva Shaxsiy KoMPyuter va ofis qUrilmaLarIGa texnik xizmat ko‘rSatish

1.4. Shaxsiy kompyuterning konstruksiya elementlari
Foydalanuvchining kompyuterlari sodda konstruksiyali ishlab 
chiqarilishida quyidagi asosiy bloklar mavjud deb qabul qilinadi:
– tizimli blok;
– monitor;
– tashqi qurilmalar (printer, skaner);
– klaviatura.
Monitor (axborotni vizuallashtirish qurilmasi) va klaviatura 
(bosh qarish va simvolli axborotni kiritish qurilmasi) ko‘pincha 
terminal yoki displey deb nomlanuvchi yagona qurilma sifatida 
qaraladi.

---

19
Tizimli blok.
Tizimli blok g‘ilofi turli shaklda, masalan, 
yassi quti (mini tower case) yoki minora ko‘rinishida (big tower 
case) bo‘lishi mumkin. Ba’zi tizimli bloklar monitor ichiga 
joylashtirilgan bo‘lishi mumkin. Ayrim tizimli bloklarning 
(masalan, serverlarning) konstruksiyalari yon tomoni tor bo‘lgan 
modul ko‘rinishida tayyorlanishi mumkin.
1.4-rasmda tizimli bloklarning uchta asosiy ko‘rinishlari ko‘r-
satilgan: «
a
» – yassi quti ko‘rinishida; «
b
» – minora ko‘rinishida 
va «
d
» – korpus ichiga joylashtiriladigan yon tomoni tor 
bo‘lgan modul ko‘rinishida. Ular tashqi panellarida jamlagichlar 
uchun ajratilgan bo‘limlarga (
1
), elektr ta’minot bloklarining 
chiqishlariga (
2
) hamda turli ulanish elementlariga, elektr 
ta’minotini qo‘shish (yoqish) tugmalari, indikatorli yorug‘lik 
diodlari va razyomlarga ega.
Tizimli blok 
tarkibiga, odatda, 
tizimli plata,
elektr ta’minot 
bloki, diskli jamlagichlar, qo‘shimcha qurilmalar uchun 
razyomlarni va tashqi qurilmali adapterlari yoki kontrollerli 
kengaytirish platalari kiradi.
O‘z navdatida tizimli platada (ko‘pincha ona plata deb yuriti-
ladi – motherboard) quyidagilar joylashadi:
– mikroprotsessor;
– tizimli mikrosxemalar (chipsetlar);
– takt impulslar generatori;
– TXQ va DXQ modullari (mikrosxemalar);
b)
d)
a)
1
1
2
1.4-rasm.