B. Q. Xaydarov

676.
 
11-rasmdagi bo‘yalgan shakl 
yuzini toping, 
Majlislar 
zali
Xodimlar
xonasi
Rahbar
xonasi
Dahliz
Qabul-
xona
8 m
8 m
6 m
12 m
4 m
4 m
20 сm
10 сm
70 сm
30 
сm
8
10
11
7
9
http://eduportal.uz

---

13
≈ 1 m
2
≈ 1 m
2
≈ 1 m
2
≈ 1 m
2
≈ 1 m
2
≈ 1 m
2
≈ 1 m
2
≈ 1 m
2
≈ 1 m
2
Har bir butun katak = 
1 m
2
Buning uchun 1m
x
1m o‘lchamli 
kataklardan iborat to‘rdan foyda-
landi.
Oldin butun kataklarni sanab 
chiqdi: 17 ta.
So‘ng katak bo‘laklarini rasmda 
ko‘rsatilgandek yig‘ib chiqdi: 9 ta.
Jami: 17 + 9 = 26 (m
2
).
Ashrafjon xulosa qildi:
Demak, tirqishni qoplash uchun 
taxminan 26 m
2
material kerak 
bo‘lar ekan. 
Ashrafjon issiqxona tomida hosil bo‘lgan tirqishni qoplash uchun necha m
2
material kerak bo‘lishini aniqlamoqchi 
(
1-rasm).
YUZNI CHAMALAB TAQRIBIY HISOBLASH
39
1
1 m
2
1 cm
2
1 dm
2
1 mm
2
1 ar
1 ha
2
677. 
Yuqoridagi usul yordamida 2-rasmdagi shakllarning yuzini toping.
a)
d)
f)
b)
e)
g)
i)
h)
Mashq qilamiz
1 mm
2
1 m
2
Bilimlarni boyitamiz
http://eduportal.uz

---

14
678. 
3-rasmda bitta katak yuzi 1 cm
2
. Katakning butun, yarim, chorak va boshqa 
bo‘laklarini sanash orqali berilgan shakllar yuzini hisoblang.
Uyda bajaramiz
679. 
Dengizda neft tashiydigan tankerni qoya bilan 
to‘qnashishi oqibatida uning neft to‘ldirilgan qismida 
teshik hosil bo‘ldi 
(
4-rasm). Bir necha kundan so‘ng 
neft dengiz suvida xaritada ko‘rsatilgandek yoyilib 
ketdi. Chizmadagi ma’lumotlardan foydalanib, 
tarqalgan neft dog‘i yuzini (km
2
larda) taqriban 
aniqlang (mazkur masala PISA topshirig‘i asosida 
berildi).
1 km
2
680.
5-rasmda Malikaning muzqaymoq 
do‘koni tarxi berilgan. Malika 
do‘konning polini almashtirmoqchi. 
Xizmat ko‘rsatish joyi va peshtaxta 
maydoni 
hisobga 
olinganda, 
do‘konning umumiy polining yuzi 
necha m
2
ga teng? Javobingizni 
asoslang (chizmada bitta katakcha 
0,5 m x 0,5 m o‘lchamga ega).
4
5
681.
 
6-rasmda tasvirlangan 
shaklning yuzini katakning 
butun, yarim, chorak va 
boshqa bo‘laklarini sanash 
orqali hisoblang.
1 cm
2
1 cm
2
1 dm
2
1 m
2
6
3
Tadqiq qilamiz
b)
a)
d)
e)
f )
neft
a)
b)
d)
e)
http://eduportal.uz

---

15
IV BOBNI TAKRORLASHGA 
DOIR MASALALAR
40
682.
Quyidagi jumlalarni o‘qing. Jumla to‘g‘ri bo‘lsa, “+”, noto‘g‘ri bo‘lsa, “
–
”
belgisini yonidagi katakka qo‘ying.
1. Matnli masala – muammoli vaziyat tavsifidan iborat bo‘ladi.
2. Muammoli vaziyatdan matematik masalaga o‘tiladi.
3. Matnli masalalar mulohaza yuritib yechiladi.
4. Masalani yechish jarayoni “Uqish”, “Reja” “Yechish” va 
“Tekshirish” bosqichlardan iborat.
683. 
To‘g‘ri to‘rtburchakning:
a) tomonlari 
a
= 21 dm,
b
= 302 cm bo‘lsa, uning perimetri va yuzini;
b) perimetri 444 m va tomonlaridan biri 120 m bo‘lsa, ikkinchi tomonini 
toping.