B. Q. Xaydarov

Mashq qilamiz
Bilimlarni boyitamiz
2-misol.
a) 6,245 · 10 ko‘paytmani topaylik.
Yuqoridagi qoidaga ko‘ra, oldin 6245 ni 10 ga ko‘paytiramiz: 
6245 · 10 = 62450. 
Berilgan o‘nli kasrda verguldan keyin 3 ta raqam bor. 
Ko‘paytma ning o‘ng tomonidan 3 ta raqamni vergul bilan ajratamiz va 
6,245 · 10 = 62,450 = 62,45 ni hosil qilamiz. 
6,2 4 5
1 0
0 0 0
6 2 4 5
6 2,4 5 0
x
+
Tadqiq etamiz
http://eduportal.uz

---

103
452.
Hisoblang:
а) 3,22 ∙ 10; 
0,45 ∙ 10; 
6,9 ∙ 10; 
0,3 ∙ 10; 
0,08 ∙ 10;
b) 1,257 ∙ 100; 40,78 ∙ 100; 0,005 ∙ 100; 0,23 ∙ 100; 0,6 ∙ 100; 
d) 15,32 ∙1000; 5,1 ∙1000; 
0,00029 ∙1000; 0,003 ∙1000; 0,72 ∙10 000.
453.
1) 153,2 soni a) 15,32, b) 0,1532, d) 0,01532 sonlaridan necha marta katta?
2) 21,7 soni a) 2,17, b) 0,217, d) 0,0217 sonlaridan necha marta katta?
454.
Agar 8,7 ∙ 13 = 113,1 ekanligi ma’lum bo‘lsa, quyidagi ko‘paytmani toping:
a) 87 ∙ 13; b) 8,7 ∙ 130; d) 0,87 ∙ 13; e) 870 ∙ 13; f) 87 ∙ 130; g) 0,087 ∙ 13.
455.
a) 75,1; 0, 56; 190,1; 35,7 sonlarini 7 marta orttiring;
b) 12,5; 7,25; 12,59; 3,002 sonlarini 12 marta orttiring.
456.
Bir xil yo‘nalishda harakatlanayotgan yuk poyezdining tezligi 1,2 km/min, 
yo‘lovchi poyezdining tezligi 1,5 km/min. Agar yo‘lovchi poyezdi yuk poyezdini 
21 minutdan keyin quvib yetsa, hozir ular orasidagi masofa qancha?
457. 
Viloyat sport musobaqalarida 5842 nafar o‘quvchi qatnashdi. Sportchi o‘g‘il 
bolalar soni qiz bolalar sonidan 268 ta ortiq. Musobaqalarda necha nafar 
o‘g‘il bola va nechta qiz bola qatnashgan?
445. 
a) 0,4 soni 0,04; 0,004; 0,0004 sonlaridan necha marta katta?
b) 348,1 soni 34,81; 0,3481; 0,0 3481 sonlaridan necha marta katta?
d) 546 soni 0,0546; 0,546; 54,6 sonlaridan necha marta katta?
446. 
Tushirib qoldirilgan nollar va vergulni qo‘ying:
a) 0,008 ∙ 11 = … 88; d) 0,2 ∙ 41 = … 82; f) 0,004 ∙ 15 = … 60;
b) 0,04 ∙ 2 = … 8; 
e) 0,05 ∙ 20 = … 100; g) 0,008 ∙ 25 = … 200.
Namuna:
0,3 ∙ 1,5 = 0,45; 
447. 
Ifodani ko‘paytma shaklida tasvirlang:
a) 7,6
k
+ 3,4
k
; b) 25,3
y 
+ 4,11
y
; d) 8,92
x 
– 5,92
x
; e) 64
a
– 0,8
a
. 
 
Namuna:
7,6 
z
+ 3,4 
z
= (7,6 + 3,4) ∙ 
z
= 11
z
448. 
a) 
x 
= 8 va 
y 
= 10 bo‘lganda, 5,2
х
+ 1,73
y 
ifoda qiymatini toping;
b) 
a 
= 85 va
 b
= 10 bo‘lganda,16,52
а
+ 18,1
b
 
ifoda qiymatini toping.