Research and publications

va, hamda, -
ki
sintaktik bog'lovchilardir, chunki ular polufunksional va polesemik tavsif kasb 
etadi. Semantik bog'lovchilar esa muayyan ma`noga ega bo'ladi. Ular bir ma`noli
10
Sayfullayeva R. va boshqalar. Ko`rsatilgan manba. –B.275 

---

159 
sintaktik butunliklar hosil qiladi
11
. 
Bog'lovchilarning yuklamalashuvi asosan pleonazm yo'li bilan vujudga keladi. 
Ikki yoki undan ortiq yordamchi so'zlar yonma-yon (pleonastik) qo'llanganda, ulardan 
biri, odatda, bog'lovchi xarakteridagisi, nutqiy-pragmatik qiymat kasb etadi, natijada 
so'zning bog'lovchi kategoriyasiga xos grammatik vazifaviy xususiyatlari inkor etiladi. 
Masalan, 
Na ovchiman, va na botirman
... (A.Oripov) birikmasida 
va
ning qismlarni 
vaqt ma‘nosi munosabatiga ko'ra bog'lash vazifasi inkor etilgan; qismlarning 
sintagmatik munosabatidan anglashiluvchi inkor ma`nosi kuchaytirilgan, mantiqan 
ahamiyatli semantik birlik tusini olgan. 
Zidlov bog'lovchilari pleonastik qo'llanganda, ulardan biri (nutqda faol 
qo'llanadigani) yuklamaga aylanadi: 
Uning tomog'ini yig'i bo'g'ib keldi, ammo lekin 
yig'lashga kuchi yetmadi.
("Yosh kuch"). Mazkur jumlada 
ammo 
yuklamalashgan 
bog'lovchidir. ... 
Qiyosing chin va yo lofdir...
(A.Oripov) qurilmasida ma‘no va 
vazifasi har xil (biriktiruv va ayiruv) bog'lovchilar pleonastik mavqeda qo'llangan, 
va
bog'lovchisi ayiruv ma`nosini kuchaytiruvchi yuklama "qiyofa"siga kirgan. 
Bog'lovchilar pleonazmi va yuklamalashuv jarayonida teng va ergashtiruvchi 
bog'lovchilar ham qatnashadi. Masalan, 
va shuning uchun:
Domla ko'p odamlarning 
qalbida bundan bir oy burun o'tgan va shuning uchun janozada mahalladan ko'p odam 
qatnashmadi.
(A.Qahhor) Bu gap sintaktik xarakterda bo'lgani uchun 
va
bog'lovchisi 
qo'shma gap qismlariaro sabab ma‘nosining kuchaytirish vazifasidagi yuklamaga 
aylangan. 
Pleonazm hodisasiz ham ba`zi bog'lovchilar yuklamalasha oladi. Masalan.