Research and publications

—
dars jarayonida o'qituvchi va o'quvchining ichki motivatsiyasiga tayaniladi: 
majburlab o'qitilmaydi, o'quvchilar tabaqalashtirilib o'qitiladi; 
—
ta'lim berishda o'quvchi-o'quvchilarning aqliy rivojlanganlik darajasi, qobiliyati 
e'tiborga olinadi; 
Zamonaviy geografiyani о‗qitishda innovatsion texnologiyalardan samarali 
foydalana olish eng birinchi navbatda о‗qituvchining faoliyatiga, nazariy bilim 
darajasiga, tashkillashtirish qobiliyatiga va pedagogik mahoratiga bog‗liq. 
O‘quv jarayonida geografiya ta‘limini zamonaviy ta‘lim texnologiyalari asosida 
olib borishda interaktiv usullardan foydalanish muhim rol o‘ynaydi. O‘qitishning 
interaktiv usuli yordamida o‘quv jarayoni to‘g‘ri tashkil etish kerakki, bunda sinfda 
ta‘lim oluvchilarning o‘qish, bilim olish jarayoniga to‘la jalb etiladi. Ular o‘zlari 
o‘ylagan va bilgan barcha narsalar to‘g‘risida erkin fikr yuritish imkoniyatiga ega 
bo‘ladilar. Ya‘ni mavzu materiallarini idrok etish va o‘zlashtirish jarayonida o‘quvchi 
va o‘qituvchilarning birgalikdagi faoliyati natijasida jarayon tashkil etiladi. Bu 
jarayonda o‘quvchilar o‘zlarini alohida individual hissasini qo‘shadi. O‘quvchilar o‘z 
fikrlari, bilimi faoliyati, dunyo qarashi yangi mavzuga oid bo‘lgan tasavvurlari bilan 
o‘rtoqlashadilar. Bu jarayon o‘quvchilarning o‘zaro ittifoqligi qo‘llab –quvvatlash 
muhitida amalga oshadi.
Innovatsion texnologiyalardan «Skarabey», «Bumerang», «Veyer», «FSMU» 
kabilardan foydalanish yaxshi samara beradi. Shunday samarali usullardan yana biri 
―Aqliy hujum‖ uslubi bo‘lib, mazkur uslub muayyan mavzu yuzasidan berilgan 
muammolar hal etishda yaxshi natija beradigan uslub hisoblanadi. U dars jarayoni 
ishtirokchilarning muammo xususida keng va har tomonlama fikr yuritish uchun 
hamda o‘z tasavvurlari va g‘oyalaridan ijobiy foydalanish borasida ma‘lum ko‘nikma 
hamda malakalar hosil qilishda rag‘batlanitiriladi. 
“Aqliy hujum”
uslubini guruhli, 

---

141 
yakka tartibda, juftlik asosida tashkil etish mumkin. Shu asosda o‘quvchilarga 
muayyan mavzu bo‘yicha bilganlari yoki o‘z fikrlarini alohida qog‘ozga mustaqil 
yozishni aytiladi va ikki daqiqadan so‘ng, yonma-yon o‘tirgan o‘quvchilar bir–
birlariga o‘girilib yozganlarini o‘rtoqlashadilar va o‘z ro‘yxatlarini birlashtiradilar. 
Bunda o‘quvchilarning soni 10-15 tadan oshmasligi kerak bo‘ladi. 
Umuman ―Aqliy hujum‖ uslubi dars jarayonida o‘quvchilarni faollashtiradi, 
charchoqni oladi, hammani ishlashga, fikrlashga majbur qiladi. Bu o‘z – o‘zida ta‘lim 
jarayonining samaradorligini yanada oshirishga xizmat qiladi.
Geografiya darslarini qiziqarli va kо‘rgazmalar bilan o‘tkazishda karta va 
geografik atlasdan foydalanish katta ahamiyatga ega. О‘quvchilarni kartadan 
foydalanish va uni о‘qiy olishga о‘rgatish ularda geografik bilimlarni qiziqish 
kо‗nikmasini tug‘diradi, lekin kartani о‗qish va ishlash usullaridan yaxshi foydalanilsa, 
kо‗zlangan maqsadga erishiladi. О‗quvchilar kartadan geografik obyektni topa 
olmaslik xodisalari ham uchraydi. Xо‗sh bu xolda nima qilish kerak qanday qilsa 
о‗quvchi kartadan kerakli obyektlarni tez topadigan bо‗ladi. Bunda geografik о‗yinlar 
yordam beradi.