13-mavzu: islom dini tarixi va falsafasi. Reja: 1



Download 445,46 Kb.
Pdf ko'rish
bet5/8
Sana23.07.2022
Hajmi445,46 Kb.
#841570
1   2   3   4   5   6   7   8
Bog'liq
13-Mavzu

Islomdagi oqimlar. 
Jaxon dinlari, jumladan islom evolyutsiyasining muayyan boskichlarida xar xil 
yunalish, okim, sekta va masxablarga bulingan. Buning sabablari birinchidan, bularda bir-biriga zid goya, 


taxlimot, dasturlar kup bulgan. 2-dan, bu dinlar tarkalgan xududlardagi ijtimoiy-iqtisodiy, siyosiy kurash 
kuchaygan; 3-dan, bu dinlarga ishonadigan xar xil xalklarning moddiy, siyosiy manfaatlari, madaniy 
rivojlanish darajalari xar xil bulgan, Islomda VII asrning 2-yarmidayok eng avval xorijiylar yunalishi 
shakllangan; undan sung islom ikki yirik okim - sunniylik va shialikka ajralgan; musulmonlar orasidagi 
ixtiloflar diniy taxlimot masalalarida bunday ajralishga sabab bulgan; shu bilan birga islom shakllanganda 
urush - janjallar uzluksiz sodir bulib turgan; bular shu dinning birligi, yaxlitligiga putr yetkazib, uning 
bulinishlariga sabab bulgan. 
Sunniylik islomda sobit kadam, izchil, barkaror xisoblangan okimdir. Musulmonlarning 92,5 
foizi shu okim tarafdoridir. Sunna arab tilida odat, anxana, amaliy xarakat degan suzdan olingan. Sunna 
deb Muxammad (SAV) xadislari tuplamini aytadilar. Sunnat esa farzdan farkli xolda bajarilishi ixtiyoriy 
bulgan dastur, amal, kursatmadir. 
Sunniylar Sunnani Kurxondan keyingi asosiy mukaddas manba, xadislar tuplami deb xisoblashadi. 
Kurxon, xadislar xaqida esa bundan keyingi leksiyada fikr yuritamiz. 
Shialik gurux, partiya, tarafdor degan maxnoli arabcha " Shia" degan suzdan olingan. U VII asrning 
2-yarmida maxsus siyosiy gurux siffatida yuzaga kelgan; u xalifa Ali tarafdorlarini uz doirasiga olgan; 
u goyat kup sektalarga bulinib ketgan; bular orasida ismoiliylar eng yirigi bulib, xozir taxminan 35 mln.ga 
yakin axzoga ega; ularga ogaxonlar deb atalgan diniy arablar yetakchilik kiladi. Bu sekta xaqida 
kuyirokda batafsil tuxtalamiz. 
Shialar Sunnani tan olmaydilar, ularning «Axborotlar»- xabarlar nomli uz mukaddas yozuvi bor: 
ular musulmonlarning tanxo xokimi Xazrat Alidir. Xukmronlik kilishga fakat uning avlodlari xaklidirlar 
deb daxvo kilganlar. Shialar extikodida ular uchun eng asosiy masala «goyib bulgan», «yashiringan» 12 
imomga siginish bilan boglik goyadir. Unga kura 9- asr oxirida yashiringan imomi Maxdiy bu dunyoga 
bir kun kaytib kelib, tenglik, obodlik, adolat, farovonlik, tinchlik, baxt-saodat urnatishiga ishonishdir. 
Shialar shaxidlarga xususan Xusayn ruxiga siginadilar. Bunday siginish «shaxsey- vaxsey» degan 
mashaqqatli, murakkab odatda ifodalanadi; mutaassib shialar ashuro- motam kunlarida uzlarini ayovsiz 
qiynoqqa soladilar. Xusayn ruxiga nolalar qiladilar, motam tutadilar. 

Download 445,46 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish