«Молия» илмий журнали Ўзбекистон Республикаси Олий аттестация комис

3/2022
Менежмент
kapital talab qiladi. Shuning uchun ular kompaniya to‘lovnomalarini to‘lashi uchun va 
boshqa kapital talab SBBlar uchun naqd pul ishlab chiqaradi.
3.So‘roq belgisi. So‘roq belgisi yuqori darajada o‘suvchi bozorlardagi past ulushli 
bizneslardir. Ular o‘z ulushini saqlab qolish, yakka holda o‘sishi uchun ko‘p sarmoya 
talab qiladi. Menejment qaysi so‘roq belgisini yulduzga aylantirishga harakat qilishi 
haqida va qaysi birini chiqarib tashlashi haqida chuqur o‘ylab olishi kerak.
4.Itlar. Itlar past o‘suvchi, kam ulushli biznes va mahsulotlardir. Ular o‘zlarining 
ulushini saqlab turish uchun yetarli mablag‘ ishlab chiqarishi mumkin, lekin katta daromad 
manbayi bo‘lishga kafolat bermaydi.
Rasmdagi 10 ta aylanalar esa kompaniyaning ayni vaqtdagi 10 ta SBBlarini 
ifodalaydi. Kompaniyaning 2 ta yulduzi, 2 sarmoya manbayi, 3 ta so‘roq belgisi va 3 ta 
iti bor. Aylanalarning o‘rni SBBlarning dollar sotuviga proporsional tarzda joylashgan. 
Bu kompaniya yaxshi ahvolda bo‘lmasa ham, nisbatan tuzukroq ahvolda. U so‘roq 
ostida turgan, lekin kafolatliroq bo‘lgan bizneslarini katta ulushli biznesga aylantirishni 
va bu katta ulushli bizneslarini sarmoya manbayi bo‘lgunicha davom ettirishni xohlaydi. 
Baxtga ko‘ra uning 2 ta katta o‘lchamli sarmoya manbayi bor. Bu manbalardan keladigan 
daromad kompaniyaning kichik ulushli bizneslari, katta ulushli bizneslari va o‘zini o‘zi 
qoplaydigan bizneslarini moliyaviy ta’minlashga yordam beradi. Kompaniya o‘zining 
kam ulushli va o‘zini o‘zi qoplaydigan bizneslari haqida hal qiluvchi chora-tadbirlar 
ko‘rishi kerak [3].
2-rasm.bMgM (bKg) matritsasi.
BMGM usuli bo‘yicha tahlil qilish yagona portfel tarkibida korxonaning o‘rnini 
aniqlash, istiqbolli strategiyalarni prognozlashga imkoniyat beradi. Tez o‘suvchi 
yo‘nalishlar investitsiyalarga ehtiyoj sezadi, sekin o‘suvchilari esa ortiqcha mablag‘larga 
ega bo‘ladi.

---

74