Texnologiya va

Mavzu yuzasidan topshiriqlar
1. Yurtimizdagi keng tarqalgan naqsh turlarini izohlab bering.
7.5. M etallga ishlov berishga oid xalq hunarmandchiligi sohalari
Mis buyumlarning turlari:
Lavxore - ovalsimon yoki to'rtburchak mis laganlaming lablan 
yon tomonga qayrilgan b o ‘ladi. Bu laganlai o'sim liksim on, geometrik 
va ramziy naqshlar bilan ju d a nafis qilib bezatilgan.
Dulava 
- tuxumsimon yoki 
to'rtburchak 
sliakldagi 
mis * 
laganlam ing yon tomonga qayrilib yana davom etib pastga qayrilgan.
Bu laganlai- ham ju d a chiroyli qilib bezatilgan. Yuz, q o ‘l yuvishda 
dastjo y va oftobalar ishlatiladi. Suv keltirish uchun satil, suv olish 
uchun sarxum non isitish uchun nondon va boshqa ro ‘zg ‘or buyumlari 
shaklining o ziga xosligi o'ziga xos tuzilishga ega.
Sarxum - katta xumlardan suv olishda ishlatiladigan mis idish 
shakli kurujkaga o'xshash, lekin uning hajmi katta, bandi esa juda 
chiroyli bo'ladi.
Shabaka - mis idishlarga mayda qilib teshib ishlangan panjara. 
Toshkentda sumbam o deb yuritiladi. Shabaka bu misgarlikda 
texnikaviy uslub hisoblanadi.
0 ‘sma jushak - o'sm a ezib va qosh bo'yash uchun hamda turli 
bo'yoqlarda ishlatiladigan mis idishcba. Bu idishchani uchta oyog'i
130

---

hamda dastasi bo'ladi, uni kandakor islinuy naqshlar bilan bezaydi, u 
uzum bargi shaklida ham bo'ladi
Muhokama uchun savol
1 Mis buyumlarining turlarini izohlab bering.
7.6. M etallarga ishlov berishga oid kasb-hunar tuiiari
M a’lumki har bir kasb-hunaniing o'ziga xos atamalari nomlari 
mavjud. O 'tm ishda metallsozlik kasbining degzerlik, temirchilik, 
pichoqchilik. 
chilangarlik, 
taqachilik, 
qulfgarlik, 
anjomsozlik. 
ignachilik, mixgarlik, misgarlik va zargarlik singari sohalari bo'lgan. 
Metallardan yasaladigan buyum jami - moddiy hayot vositalarini ishlab 
chiqarish uchun darker bo'lgan ish qurollari: kundalik hayotda 
ishlatiladigan buyumlar, ro zg or asbob aujomlan; turar joy qurish 
uchun zarur bo'lgan metall buyumlar; mudofaa qurollari; bezak 
ashyolarini ishlab chiqarganlar. Masalan: degzerlik - omoch tishi, 
ketmon, 
belkurak, 
obdasta yasash, 
qozon quyish ishi 
bilan 
shug'uHangan.
Taqachilik - ba'zi hayvonlarni oyog'iga qoqiladigan taqani yasash 
bilan shug'uHangan. Kandakorlar - rixtagar ustalar tomonidan 
tayyorlangan ro 'z g 'o r buyumlari. qurollar va boshqa metall buyumlami 
o ‘yma naqshlar bilan bezatgau. Misgarlik - mis idishlarni yasash uni 
bezash kabi m aiio larda qo'llangan
131

---

FOYDALA NILGA N ADAB1YOTLAR