Toshkent moliya instituti m. Y. Raximov, N. N. Kalandarova

2.4. Moliyaviy tahlil bosqichlari
Moliyaviy tahlil o4kazish metodikasi quyidagi 
asosiy bosqichlarni
ocz ichiga oladi:
1.
 
Dastlabki 
baholash. 
Dastlabki 
baholashda 
axborotlar 
ishonchligini baholashni, moliyaviy hisobotlarni o'qish va uning muhim 
ko'rsatkichlar tizimini baholashni, aylanma mablag‘lar va uzoq muddatli 
aktivlar, o ‘z va qarz mablag‘lari bilan bog‘liq ko‘rsatkichlar tizimini 
mutlaq ifodasi bilan chuqur tahlil etish orqali aniq xulosalami 
shakllantirish nazarda tutiladi.
2.
E k sp r e ss-ta h lil. 
Moliyaviy koeffitsiyentlami aniqlash asosida 
korxonaning joriy va istiqbolli to io v g a qobilligini, ish va bozor 
aktivligini o‘rganish asosida korxonaning moliyaviy ahvoliga baho 
berishni anglatadi.
Ekspress-tahlilning 
maqsadi
xo‘jalik yurituvchi 
subyektning 
moliyaviy holati, rivojlanish dinamikasini operativ, vizual baholashdan 
iborat. Ekspress-tahlilni amalga oshirish quyidagi ketma-ketlikda 
amalga oshiriladi:
- rasmiy xususiyatlarga ko‘ra hisobotni ko‘rish;
- auditor xulosasi bilan tanishish;
- korxona hisob siyosati bilan tanishish;
- hisobotdagi “og‘riqli”(rnuammoli) bandlami aniqlash va ulami 
dinamik baholash;
- asosiy ko‘rsatkichlar bilan tanishish;
- tushuntirish xatini o ‘qish;
- haqqoniy balans m a’lumotlari asosida mulkiy va moliyaviy holatni 
baholash;
- tahlil natijalari bo‘yicha xulosalami shakllantirish.
Ekspress-tahlilda 
quyidagi 
muhim 
o‘zgarishlarga 
ahamiyat
qaratiladi: davr oxiriga balans jamming davr boshiga nisbatan o‘sishiga; 
aylanma aktivlaming o ‘sishi uzoq muddatli aktivlaming o'sishidan 
yuqori bo‘lishiga; xususiy kapitalning qarz kapitalidan ortiq boMishiga;
121

---

xususiy 
kapitalning o'sishi qarz kapitalining o ‘sishidan yuqori 
bo‘lishiga; debitorlik va kreditorlik majburiyatlarining o'sishi bir xilda 
bo'lishiga; aylanma aktivlarda o ‘z mablagMari hissasi yuqori boMishiga; 
qoplanmagan zarar qatori boMmasligiga va h.k.