Ko‘rsatkichlar va ularni aniqlash tartibi
Omillar
belgisi
Omillar
Aniqlanish
tartibi
MHXS
bo6yicha
aniqlanishi
XI
Aylanma
kapitalning
aktivlarda salm ogi
Aylanma
kapital / Aktivlar
jami
(Working
Capital) / Total
Assets
X2
Aktivlaming
rentabelligi
Sof foyda /
Aktivlar jami
Retained
Earnings / Total
Assets
X3
Operatsion
rentabellik
Operatsion
foyda / Aktivlar
jami
EBIT / Total
Assets
X4
Aktsiyalaming
bozor qiymati
Xususiy
kapitalning bozor
qiymati /
majburiyatlar
Market value
of Equity / Book
value o f Total
Liabilities
X5
Aktivlar
samaradorligi
Tushum /
Aktivlar
Sales / Total
Assets
I
Z > 2.9 - moliyaviy barqaror zona (yashil zona);
1.8Odatda, Altmanning formulasi yirik korxonalar uchun, xususiy
korxonalar uchun, noishlab chiqarish korxonalari uchun alohida tartibda
qoilaniladi.
Iqtisodiy nochorlikni aniqlashda Altman modelining aniqlik darajasi
90-91 %ni tashkil etadi.
Iqtisodiy nochorlik ehtimoli
Ko‘rsatkichIarning aniqlanishi
Hisob-kitobi
Aylanma aktivlar / Qisqa muddatli
majburiyatlar
11 683 693 105 / 1 848
646 840 = 6,32
Uzoq muddatli majburiyatlar + Qisqa
muddatli majburiyatlar/Xususiy kapital
12 312 891 6 2 8 / 10
124 233 0 7 6 = 1,21
Ikki omilli formula
Z a = -0.3877 -1.073
*
6,32
+
0.0579
*
1,21 = -0,3877-6,78136
+
0,070059
=
-7,09901
Aylanma kapital / Aktivlar jami
11 683 693 105 /2 4 276
639
893 065 = 0,4812
Sof foyda / Aktivlar jami
974 038 284 / 24 276
893 065 = 0,0401
Operatsion foyda / Aktivlar jami
1 415 400 0 9 3 /2 4 276
893 065 = 0,0583
Xususiy kapitalning bozor qiymati /
Majburiyatlar
10 124 233 0 7 6 / 14 152
659 989 = 0,7153
Tushum / Aktivlar
5 180 801 3 4 0 /2 4 276
893 065 = 02134
Za
=
L2 *X1
+
1.4
*
X2
+
3.3 *X3 + 0.6 * X 4 + X 5
=
1.2
*
0.4812
+
1.4 * 0.0401
+
3.3 * 0.0583
+
0.6 * 0.7153
+
0.2134
=
0.5774
+
0.05614
+
0.19239
+
0.42918
+
0.2134
=
1.46851
Zavgren modeli (AQSh).
Zz
=
0.23883 - 0.108*X1 - 1.583*X2 - 10.78*X3 + 3.074*X4 +
0.486*X5 - 4.35*X6 - 0.11 *X7
P = l/(l+ e — z):
Bu yerda: R - bankrotlik ehtimoli.
Koeffitsientlar
Hisoblash form ulasi
MHXS bo‘yicha
XI
Zaxiralaming o‘rtacha qiymati /
Tushum
Average Inventories /
Sales
X2
Debitorlik majburiyatlarining
o'rtacha qiymati / Zaxiralaming
o‘rtacha qiymati
Average Receivables /
Average Inventories
X3
(Pul m ablagiari + Qisqa
muddatli moliyaviy qo‘yilmalar) /
Aktivlar
(Cash + Marketable
Securities) / Total
Assets
X4
Aylanma aktivlar / Qisqa
muddatli majburiyatlar
Quick Assets /Current
Liabilities
X5
Sof foyda / (Aktivlar- Qisqa
muddatli majburiyatlar)
Income from
Continuing Operations
/ (Total Assets -
Current Liabilities)
X6
Uzoq muddatli majburiyatlar /
(Aktivlar - Qisqa muddatli
majburiyatlar)
Long-Term Debt /
(Total Assets - Current
Liabilities)
X7
Tushum / (Sof aylanma aktivlar +
Oborotdan tashqari aktivlar)
Sales / (Net Working
Capital + Fixed
Assets)
Lis modeli. 1972 yilda angliyalik professor tomonidan ishlab
chiqilgan. Uni aniqlash formulasi quyidagi ko'rishda:
Z| = 0,063 XI + 0,092 X + 0,057 X3 + 0,001 X42
Iqtisodiy nochorlikni aniqlashning Lis modeli
Ko‘rsatkichIar
K o‘rsatkichlarning
aniqlanishi
Ehtimollik normasi
XI
Aylanma kapital / Jami
aktivlar
Agar:
Z < 0,037 - bankrotlik
ehtimoli yuqori
Z > 0,037 - bankrotlik
ehtimoli past
X2
Operatsion foyda / Jami
aktivlar
X3
Sof foyda / Jami aktivlar
X4
Xususiy kapital / Qarz
kapitali
Angliyalik olimlar Tafler va Tishoular tomonidan bankrotlikni
aniqlashning 4-faktorli formulasi tavsiya etiladi (1977 yil).
Ztt= 0,53 XI + 0,13 X2 + 0,18 X3 + 0,16 X4
Iqtisodiy nochorlikni aniqlashning Tafler va Tishou modeli
Ko4rsatkichlar Ko‘rsatkichIarning aniqlanishi Ehtimollik normasi
XI
Operatsion foyda / qisqa muddatli
majburiyatlar
Agar:
Z > 0,3 - bankrotlik
ehtimoli past
Z < 0,2 - bankrotlik
ehtimoli yuqori
X2
Aylanma aktivlar / jami
majburiyatlar
X3
Qisqa muddatli majburiyatlar /
jami aktivlar
X4
Sotishdan sof tushum / jami
aktivlar
Shuningdek, jahon amaliyotida keng doirada Olson modeli (1980
yil), Fulmer modeli (1984 yil) Springeyt modeli (1978 yil), Konan-
Galder modeli (1979 yil), Biver modeli keng foydalaniladi.
641
Do'stlaringiz bilan baham: |